انواع انگل روده کودکان و بزرگسالان؛ علت، علائم و درمان

کرم‌های انگلی موجوداتی هستند که راه خود را به روده‌های میزبان‌های انسانی باز می‌کنند. تخم‌های کرم می‌توانند از تیغ گیاهان به نوک انگشتان شما انتقال یابند. روده‌ی انسان محل عالی برای این انگل‌ها می‌باشد. کرم‌ها می‌توانند برای ماه‌ها یا سال‌ها در روده‌ی انسان تغذیه کنند و باعث مشکلاتی چون خواب بد شبانه تا انسدادهای روده‌ای تهدید کننده و سوء تغذیه شوند.

صدها نوع کرم روده وجود دارند که در سر تا سر جهان انسان‌ها را آلوده می‌کنند. آنها دارای شکل‌ها و ابعاد مختلف (پهن، دایره‌ای، قلاب‌دار یا خاردار) هستند. انسان‌ها در صورتی که تخم‌ها، لاروها، کیست‌ها یا کرم‌های بالغی که در غذاها، نوشیدنی‌ها، خاک و مدفوع زندگی می‌کنند را ببلعند ممکن است آلوده شوند.

انواع انگل روده

هنگام صحبت در مورد عفونت انگلی، کرم‌های پهن و کرم‌های گرد به عنوان عاملان احتمالی آن شناخته می‌شوند. این دو نوع کرم انگلی را می‌توان در مناطق مختلفی یافت و همیشه با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند.

کرم نواری

یک فرد می‌تواند با نوشیدن آب آلوده به تخم‌ها یا لاروهای کرم نواری آلوده به این کرم‌ها شود. خوردن گوشت خام یا نیمه پخته نیز روش دیگری برای ورود کرم‌های پهن یا نواری می‌باشد. کرم‌های نواری سر خود را وارد جداره‌ی روده کرده و آنجا باقی می‌مانند. از آنجا، برخی از انواع کرم‌های نواری می‌توانند تخم گذاری کرده و به بخش‌های دیگر بدن حرکت کنند.

یک کرم نواری به شکل یک نوار بلند و سفید است. آنها می‌توانند تا ۱۵ متر رشد کنند و تا ۳۰ سال در بدن انسان به زندگی خود ادامه دهند.

کَپَلَک‌ها

کَپَلَک‌ها یا ترماتودها نوعی کرم پهن هستند. احتمال آلوده شدن انسان‌ها به این کرم‌ها کمتر از حیوانات است. مصرف گیاه آب تره خام و سایر گیاهان آبزی تازه منبع اصلی ابتلا به ترماتودها در انسان‌ها هستند. افراد با نوشیدن آب آلوده نیز می‌توانند آلوده شوند. این کرم‌ها در روده، خون یا بافت‌های بدن زندگی می‌کنند. انواع مختلفی از ترماتودها وجود دارند که طول هیچ یک به بیشتر از چند سانتی‌متر نمی‌رسد.

کرم‌های قلاب‌دار

کرم‌های قلاب‌دار از طریق مدفوع و خاک آلوده انتقال پیدا می‌کنند. متداول‌ترین روش برای ایجاد تماس با این نوع کرم گرد راه رفتن با پای برهنه روی خاک آلوده به لارو کرم قلاب‌دار است که می‌تواند پوست را سوراخ کند.

کرم‌های قلاب‌دار در روده‌ی کوچک زندگی می‌کنند که در آنجا می‌توانند با یک قلاب به دیواره‌ی روده متصل شوند. آنها معمولاً طولی کمتر از ۱.۵ سانتی‌متر دارند.

کرمک‌ها (کرم نخی)

کرمک‌ها کرم‌های بسیار کوچک و نسبتاً ریزی هستند و در کودکان بسیار شایع می‌باشند. این کرم‌های گرد در روده بزرگ و راست روده زندگی می‌کنند. کرم‌های ماده در اطراف مقعد و معمولاً در طول شب تخم گذاری می‌کنند و فرد با لمس تخم‌ها و فرو بردن دست خود در دهان آلوده می‌شود.

کرم‌های تریشینوز

کرم‌های گرد تریشینوز در میان حیوانات انتقال پیدا می‌کنند. شایع‌ترین روشی که انسان‌ها دچار آن می‌شوند خوردن گوشت نیمه پخته که حاوی لارو این کرم است می‌باشد. لاروها در روده‌ها رشد می‌کنند. با تکثیر آنها، لاروها می توانند به بیرون از روده‌ها رفته و وارد عضلات و بافت‌های بدن شوند.

عوامل خطر

این موارد، خطر ابتلا به انگل‌های روده و کرمک را افزایش می‌دهند:

• زندگی کردن یا سفر به منطقه‌ای که در آنجا انگل وجود دارد.
• سفرهای بین المللی
• بهداشت ضعیف (برای غذا و آب)
• سن: کودکان و افراد مسن بیشتر مستعد آلوده شدن هستند.
• ضعف سیستم ایمنی بدن
• اچ آی وی یا ایدز

علائم

انگل‌ها برای سال‌ها بدون هیچ علائمی در روده‌ها زندگی کنند. علائم در صورت بروز به شکل زیر می‌باشند:

• دل درد
• اسهال
• حالت تهوع یا استفراغ
• نفخ 
• دیسانتری (اسهال همراه با خون و مخاط)
• راش یا خارش در مقعد یا فرج
• درد یا حساسیت به لمس در شکم
• احساس خستگی
• کاهش وزن
• کرم در مدفوع

عوارض

تعداد کرم‌ها در طول زمان افزایش می‌یابد و بسیاری از مشکلات سلامتی ناشی از این کرم‌ها مزمن می‌شوند. کرم‌ها می‌توانند باعث سوء تغذیه شوند زیرا غذا را از بدن می‌دزدند (یا از طریق کاهش اشتها یا با جلوگیری از جذب مناسب غذا بعد از خوردن آن). کودکان مبتلا به عفونت‌های مزمن کرم و تعداد زیاد کرم‌ها ممکن است رشد کافی نداشته باشند و دچار کمبود وزن شوند.

آلودگی شدید با کرم گرد می‌تواند باعث انسداد روده شود. کرم‌های روده بخصوص کرم قلاب‌دار می‌توانند با ایجاد خونریزی روده و در نتیجه کمبود خون در کم‌خونی نقش داشته باشند. هرچه تعداد کرم‌ها بیشتر باشد، احتمال بیمار شدن فرد بیشتر می‌گردد. آلودگی مزمن می‌تواند منجر به عقب افتادن طولانی مدت رشد ذهنی و فیزیکی کودک و در موارد شدید حتی باعث مرگ شود. حضور طولانی مدت انگل‌ها ممکن است در ابتلا به حساسیت‌های غذایی تاثیرگذار باشد.

تشخیص

پزشک از بیمار می‌پرسد که آیا به تازگی سفر کرده است و یا اخیراً دچار کاهش وزن شده است یا خیر. اگر پزشک مشکوک شود که بیمار دارای انگل روده است، احتمالاً یک یا چند تست زیر را انجام خواهد داد:

• آزمایش مدفوع می‌تواند کرم‌های انگلی یا پروتوزوئرها را شناسایی کند. نمونه‌های مدفوع باید قبل از اینکه بیمار داروهای ضد اسهال یا آنتی بیوتیک مصرف کند و یا قبل از انجام رادیوگرافی با باریم جمع‌آوری شوند. ممکن است برای یافتن انگل نیاز به چندین نمونه‌ی مدفوع باشد.
• آزمایش چسب اسکاچ با چندین بار لمس مقعد توسط چسب و سپس با نگاه کردن به چسب در زیر یک میکروسکوپ کرمک‌ها و تخم‌ها را شناسایی می‌کند.
• ممکن است پزشک از رادیوگرافی با باریم برای تشخیص مشکلات جدی‌تر ناشی از انگل‌ها استفاده کند، هرچند معمولاً نیازی به این آزمایش نمی‌باشد.

درمان انگل

داروها

پزشک دارویی را که بیشترین تاثیر را در برابر انگل روده دارد انتخاب می‌کند. ممکن است بیمار نیاز به یک دوز و یا مصرف دارو به مدت چندین هفته داشته باشد. دارو باید دقیقا‌ً طبق تجویز مصرف شود در غیر این صورت تاثیری نخواهد داشت.

رژیم غذایی و داروهای گیاهی

دستورالعمل‌های غذایی زیر ممکن است به جلوگیری از رشد انگل‌ها و کرمک کمک کنند:

• پرهیز از کربوهیدرات‌های ساده مانند آنهایی که در غذاهای تصفیه شده، میوه‌جات، آب میوه‌ها، محصولات لبنی و تمام قندها به جز عسل وجود دارند.
• سیر خام، دانه کدو تنبل، انار، چغندر و هویج به مقدار بیشتری مصرف کنید زیرا همگی آنها بطور سنتی برای کشتن انگل‌ها استفاده می‌شده‌اند. برای کمک به تصفیه‌ی بدن آب زیادی بنوشید.
• فیبر بیشتری مصرف کنید زیرا می‌تواند به خلاص شدن از کرم‌ها کمک کند.
• پروبیوتیک‌ها به سالم نگه داشتن دستگاه گوارش کمک می‌کنند. هرچند آنها ممکن است در برخی از بیماران مبتلا به اختلال شدید سیستم ایمنی مناسب نباشند.
• آنزیم‌های گوارشی به بازگشت روده به حالت عادی خود کمک می‌کنند تا دیگر محل مناسبی برای میزبانی انگل‌ها نباشد.
• ویتامین ث به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. در صورت ابتلا به اسهال دوز آن را کاهش دهید.
• روی نیز به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. روی ممکن است در برخی از داروها، بخصوص تعدادی از آنتی بیوتیک‌ها اختلال ایجاد کند و برای افراد مبتلا به اچ آی وی یا ایدز نیز مناسب نباشد.

پیشگیری

نکات زیر اغلب می‌توانند به پیشگیری از عفونت کرم انگلی و کرمک کمک کنند:

• هیچ گاه گوشت یا مرغ خام یا نیمه پخته را مصرف نکنید.
• در حین آماده کردن غذا با جدا نگه داشتن گوشت از سایر مواد غذایی از آلودگی آنها جلوگیری کنید.
• تمام تخته‌های آشپزی،‌ ظروف و سطوح کابینت‌هایی که با گوشت خام در تماس هستند را ضد عفونی کنید.
• آب تره یا سایر گیاهان آبزی را بصورت خام مصرف نکنید.
• پابرهنه در نواحی که ممکن است خاک آلوده به مدفوع باشد راه نروید.

دستان خود را باید در مواقع زیر بطور کامل با آب و صابون بشویید:

• قبل از خوردن
• قبل از آماده کردن غذا
• بعد از لمس کردن گوشت خام
• بعد از استفاده از توالت
• بعد از تعویض پوشک بچه یا نگهداری از یک فرد بیمار
• بعد از لمس کردن حیوانات یا مدفوع آنها