وجود خون تازه در مدفوع باعث نگرانی شما خواهد شد. ممکن است کمی خون روی دستمال ببینید یا متوجه وجود یک نوار قرمز در مدفوع شوید. وجود مقدار زیادی خون تازه در مدفوع باعث قرمزی مدفوع و خونی شدن آب دستشویی میشود. معمولا وجود خون تازه در مدفوع نشان دهنده خونریزی قسمت پایین دستگاه گوارش، از جمله روده بزرگ، مقعد و راست روده میباشد. به ندرت اتفاق میافتد که وجود خون تازه نشانهی خونریزی شدید دستگاه گوارش فوقانی باشد. وجود خون تازه ناشی از خونریزی قسمت پایین دستگاه گوارش در مدفوع علل مختلفی دارد که شامل مواردی همچون هموروئید شدید، التهاب روده یا سرطان میباشد.
علل خون در مدفوع
خون مدفوع ممکن است از هر کدام از قسمتهای دستگاه گوارش، یعنی از دهان تا مقعد، آمده باشد. اگر خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی (مانند مری یا معده) باشد، باعث مدفوع سیاه یا قیری میشود که در پزشکی به آن ملنا میگویند. مدفوع خرمایی مایل به قرمز یا مدفوعی که دارای خون قرمز روشن باشد، نشان دهنده این است که خونریزی از روده کوچک، روده بزرگ، مقعد یا راست روده است. خون موجود در مدفوع سیاه یا قیری رنگ معمولا در اثر خونریزی دستگاه گوارش فوقانی بوده و علل این نوع خونریزی عبارتند از:
- رگهای خونی غیر طبیعی
- پارگی مری در اثر استفراغ شدید (که پارگی مالوری ویس نامیده میشود.)
- خونریزی زخم معده
- نرسیدن خون به بخشی از رودهها
- گاستریت
- تروما یا زخم
- وجود یک جسم خارجی
- رشد بیش از حد رگهای مری و معده
وجود خون روشن در مدفوع یا مدفوع خرمایی مایل به قرمز بیانگر این است که خونریزی از روده کوچک، روده بزرگ، راست روده یا مقعد است و علل این نوع خونریزیها عبارتند از:
- رگهای خونی غیر طبیعی
- فیشرهای مقعدی
- ایسکمی روده
- دیورتیکولیت
- زخم یا جسم خارجی
- هموروئید (که معمولا خون آن قرمز روشن است)
- عفونت رودهها
- بیماریهای التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- پولیپ روده، سرطان روده بزرگ یا روده کوچک
علائم وجود خون در مدفوع
اولین نشانهی وجود خون در مدفوع این است که فرد در مدفوع خود خون ببیند. زمانی که فرد متوجه تغییر رنگ مدفوع، مثلا اضافه شدن خون به مدفوع شد، باید بداند که این یک مشکل پزشکی است و حتما دلیلی دارد. گاهی خون در مدفوع افراد وجود دارد اما فرد از وجود خون در مدفوعش خبر ندارد زیرا هیچ نشانهی دیگری نداشته و به مدفوع خود نیز دقت نکرده است. گاهی نیز مدفوع خونی با علائم دیگری همچون درد شکم، ضعف، مشکل تنفسی، استفراغ، تپش قلب، اسهال خونی، و یا کاهش وزن همراه است. نوع علائم و احتمال وجود علائم دیگر به همراه خون به علت اصلی وجود خون در مدفوع و مقدار خونریزی بستگی دارد. به طور کلی، وجود مقدار کمی خلط در مدفوع، طبیعی است. اما اگر مقدار و تکرار خلطهای مدفوع بیشتر شد، عادات دفعی فرد تغییر کرد، یا خون نیز در مدفوع دیده شد، فرد باید به پزشک مراجعه کند زیرا مشکل او جدی است.
تشخیص خون در مدفوع
علت مدفوع خونی با توجه به علائم بیمار، بررسی مدفوع و سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی، از جمله معاینه دیجیتالی مقعد که در آن پزشک یک انگشت پوشیده شده با دستکش را در مقعد قرار میدهد تا مشکلات موجود را بیابد، تشخیص داده میشود. آزمایشهای مورد نیاز برای تشخیص علت خون در مدفوع عبارتند از:
- آزمایش خون: برای بررسی کم خونی، وجود لخته خون و عفونت اچ پیلوری.
- آزمایش بررسی وجود خون مخفی در مدفوع: برای این آزمایش، نمونهای از مدفوع به آزمایشگاه فرستاده میشود تا در ازمایشگاه بررسی شده و علائم سرطان روده در خون بررسی شوند.
- اندوسکوپی: در اندوسکوپی از یک لوله انعطاف پذیر که دوربینی به نام اندوسکوپ به انتهای آن متصل است استفاده میشود. این لوله از راه دهان وارد معده و قسمت فوقانی روده کوچک میشود. ممکن است با استفاده از ابزار مخصوص نمونهای از بافت برای آزمایش برداشته شود.
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: در سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر، یک دوربین کوچک برای بررسی قسمت انتهایی روده از راه مقعد وارد میشود.
- کولونوسکوپی: در کولونوسکوپی یک اسکوپ مخصوص برای مشاهده کولون از راه مقعد وارد میشود. ممکن است نمونهای از بافت برای آزمایش برداشته شود.
- انتروسکوپی: در انتروسکوپی، بیمار یک کپسول کوچک که دوربینی درون آن است را میخورد و در حین پایین رفتن کپسول از دستگاه گوارش، عکسهایی از دستگاه گوارش تهیه و روی یک صفحه نمایش داده میشوند.
- رادیوگرافی با باریم (باریم انما): در رادیوگرافی با باریم یک ماده کنتراست خورده یا از طریق رکتوم وارد میشود تا عکسهای شفافتری از دستگاه گوارش تهیه شود.
- تصویربرداری رادیونوکلئید: در تصویربرداری رادیونوکلئید، مقدار کمی ماده رادیواکتیو به رگ تزریق شده و به وسیله یک اسکنر دنبال میشود تا محل خونریزی داخلی پیدا شود.
- آنژیوگرافی: در آنژیوگرافی یک ماده کنتراست به رگ تزریق میشود تا تصاویر واضحتری از رگهای خونی قابل مشاهده در رادیوگرافی یا سی تی اسکن به دست آید.
- لاپاراتومی: در لاپاراتومی با استفاده از وسایل مخصوص، شکاف بزرگی روی شکم ایجاد شده و از طریق این شکاف، ساختارها و اعضای داخل شکم برای تشخیص علت خونریزی بررسی میشوند.
درمان مدفوع خونی
درمان مدفوع خونی به علت خون در مدفوع و خونریزی بستگی دارد. علت خونریزی از سبک زندگی و مصرف فیبر بیشتر به منظور نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست، تا درمانهای پیچیدهی سرطان روده متغیر است. گاهی برای قطع خونریزیهای شدید به منظور اجتناب از کم خونی و ایجاد مشکلات دیگر از روشهای درمانی اورژانسی استفاده میشود. پزشک بر اساس تشخیص خود، دارو تجویز کرده و یا روش درمانی مناسب را توصیه میکند. روشهای درمانی مورد استفاده عبارتند از:
آنتی بیوتیک
پزشک برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک تجویز میکند. استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان دیورتیکولیت لازم است. آنتی بیوتیکها به پاکسازی چین و چروکهای روده از باکتری کمک میکنند. ممکن است پزشک برای کاهش مقدار مدفوعی که دستگاه گوارش باید دفع کند، به بیمار توصیه کند که چند روز فقط آب میوه بنوشد.
اندوسکوپی
پزشک میتواند زخمها، رگهای غیر طبیعی و دیگر مشکلات بافتها را با روشهای مختلف درمان کند. روشهای متفاوتی وجود دارد که در آنها از اندوسکوپی برای درمان بافت آسیب دیده استفاده میشود. این روشها عبارتند از:
- یک ردیاب گرمایی اندوسکوپیک که از گرما برای قطع خونریزی، مخصوصا خونریزی زخمها استفاده میکند.
- کایروتراپی اندوسکوپیک که رگهای خونی غیر طبیعی را منجمد میکند.
- گیرههای اندوسکوپیک که زخمهای باز را خواهند بست.
- تزریق سیانواکریلات درون جمجمهای اندوسکوپیک که از نوعی چسب برای بستن رگ خونی در حال خونریزی استفاده میکند.
جراحی
اگر خونریزی شدید بوده یا مجددا عود کند، پزشک انجام جراحی را توصیه میکند. مواردی که معمولا با جراحی درمان میشوند عبارتند از:
- فیستول مقعدی که در آن یک راهی بین رودهها و پوست نزدیک مقعد ایجاد میشود. فیستول مقعدی معمولا زمانی ایجاد میشود که یک آبسه پاره شود و بدون جراحی نیز درمان نمیشود.
- دیورتیکولیت عود کننده
- پولیپ روده، پولیپ روده در حقیقت برآمدگیهای کوچک و غیر سرطانی هستند که باید در آورده شوند.
