تومور و سرطان معده، علائم ودرمان با جراحی و شیمی درمانی

سرطان معده به معنای تجمع غیرعادی سلول‌های بدخیم در معده است که به صورت غیرطبیعی تکثیر شده و تشکیل یک توده را در قسمتی از معده می‌دهند. این سلول‌ها می‌توانند بیشتر رشد کرده و به تومور تبدیل شوند. سرطان معده معمولاً با سرعت کم و به تدریج طی چندین سال رشد می‌کند. در صورتی که شما علائم ناشی از سرطان معده را بدانید و به موقع به پزشک مراجعه کنید، احتمال آن وجود دارد که پزشکان بتوانند سرطان شما را در مراحل اولیه تشخیص دهند. در این زمان، درمان سرطان بسیار آسان‌تر است. نتایج درمان سرطان معده به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، وضعیت کلی سلامت او و میزان پیشروی سرطان بستگی دارد.

عوامل خطر

هر‌ عاملی که احتمال بروز بیماری را افزایش دهد، عامل خطر نامیده می‌شود. داشتن یک عامل خطر لزوماً بدین معنا نیست که شخصی حتماً دچار سرطان معده می‌شود. از سوی دیگر، نداشتن هیچ‌کدام از عوامل خطر نیز بدین معنا نیت که شخص به طور حتم به سرطان معده مبتلا نمی‌شود. در صورتی که فکر می‌کنید به دلیلی، در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستید، با پزشک خود مشورت کنید. عوامل خطر برای ابتلا به سرطان معده عبارت‌اند از:

• داشتن هریک از بیماری‌ها و مشکلات زیر:
  o عفونت میکروبی معده با هلیکوباکتری 
  o التهاب مزمن معده
  o کم‌خونی مادرزادی
  o متاپلازی روده
  o پولیپ معده
• داشتن رژیم غذایی با میزان نمک بالا و غذاهای دودی و مصرف کم میوه و سبزیجات
• خوردن غذاهایی که به طور سالم آماده نشده یا نگهداری نشده‌اند.
• داشتن سن بالا و مرد بودن
• سیگار کشیدن
• ابتلای یکی از اعضای خانواده به سرطان معده

علائم سرطان معده

سرطان معده علائم گوناگونی می‌تواند داشته باشد. بسیاری از این علائم ممکن است در بیماری‌ها و مشکلات دیگر نیز بروز کنند و بنابراین تشخیص سرطان معده در مراحل اولیه می‌تواند بسیار مشکل باشد. به همین خاطر، ابتلا به سرطان معده در بسیاری از بیماران زمانی تشخیص داده می‌شود که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده است. در مراحل ابتدایی سرطان معده، علائم زیر بروز می‌کنند:

• سوءهاضمه و احساس ناراحتی معده
• احساس نفخ معده بعد از غذا خوردن
• حالت تهوع خفیف
• از دست دادن اشتها
• سوزش سر دل

در مراحل پیشرفته‌تر، سرطان معده با علائم زیر همراه است:

• خون در مدفوع
• حالت تهوع
• کاهش وزن بدون هیچ دلیل خاصی
• دل‌درد
• یرقان (زرد شدن پوست و چشم)
• آسیت (آب آوردن شکم)
• مشکل در بلع غذا

انواع سرطان معده

سرطان معده دارای انواع مختلفی است. اغلب سرطان‌های معده در مخاط داخلی دیواره معده شکل می‌گیرند و با نام آدنوکارسینوما شناخته می‌شوند. سایر سرطان‌های معده که کمتر شایع هستند شامل لنفوم معده و سرطان استرومائی دستگاه گوارش می‌شود. لنفوم معده در غدد لنفاوی معده شکل می‌گیرد که با عفونت مبارزه کرده و مایعات اضافی را جذب می‌کنند و سرطان نوع در عضلات یا بافت همبند معده ایجاد می‌شود.

تشخیص

برای شناسایی و تشخیص قطعی سرطان معده از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود:

معاینه فیزیکی و شرح‌حال بیمار

معاینه فیزیکی بدن برای بررسی علائم کلی بیماری سرطان معده مانند بررسی وجود توده یا برآمدگی در شکم یا هر نشانه غیرعادی دیگر. همچنین سوابق پزشکی بیمار در مورد عادات غذایی و عادات زندگی او، بیماری‌های قبلی و درمان‌های انجام شده بررسی می‌شود.

آزمایش خون

یک نمونه از خون گرفته می‌شود تا وجود مواد خاصی که توسط ارگان‌های مختلف در بدن ترشح می‌شوند بررسی شود. وجود میزان بیش‌ازحد زیاد یا کم از برخی مواد و عناصر خاص می‌تواند نشانه بیماری باشد.

شمارش کامل خون

نمونه‌ای از خون بیمار گرفته می‌شود و موارد زیر در آن بررسی می‌شود:

• تعداد گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها
• تعداد هموگلوبین‌های خون در هر یک از گلبول‌های قرمز
• درصدی از نمونه گرفته شده که از گلبول‌های قرمز تشکیل شده است.

آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش

در این روش یک لوله باریک که دارای دوربین کوچک و منبع نوری است از طریق دهان وارد مری می‌شود و فضای داخل مری، معده و ناحیه فوقانی روده کوچک از طریق آن دیده می‌شود.

تست باریوم

در این روش از بیمار خواسته می‌شود که محلول باریوم را بخورد که محلولی سفید و نقره ای رنگ و حاوی عناصر فلزی است. این محلول مری و معده را پوشش می‌دهد و موجب می‌شود که تصاویر اشعه ایکس از این ناحیه واضح‌تر باشد. بعد از خوردن محلول باریوم، عکسبرداری با اشعه ایکس انجام می‌شود.

سی تی اسکن

با انجام سی تی اسکن یک سری تصاویر واضح از اعضای درونی بدن تهیه می‌شود که هر یک از آن‌ها از زوایای مختلفی هستند. این تصاویر توسط کامپیوتری تهیه می‌شوند که به دستگاه عکسبرداری رادیوگرافی (با اشعه ایکس) متصل است. برای آنکه تصاویر واضح‌تر باشند ممکن است از بیمار خواسته شود که ماده کنتراست رنگی را بخورد و یا این ماده در رگ‌های او تزریق شود.

نمونه برداری

نمونه‌ای از بافت معده برداشته می‌شود تا سلول‌های آن در زیر میکروسکوپ دیده شوند و علائم وجود سرطان معده بررسی شود.معمولاً در حین انجام آندوسکوپی، نمونه‌برداری از معده نیز انجام می‌شود. نمونه‌ی برداشته‌شده بررسی می‌شود که مشخص شود چه تعداد ژن‌های HER2 در آن قرار دارند و چه میزان پروتئین HER2 در سلول‌ها تولید می‌شود. اگر میزان ژن یا پروتئین در سلول‌ها زیاد باشد به این نوع از سرطان، HER2 مثبت گفته می‌شود. این نوع از سرطان با آنتی‌بادی‌های مونوکلونال درمان می‌شود که پروتئین HER2 را هدف قرار می‌دهند.

درمان

برای مبارزه با سرطان معده از روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌شود. انتخاب روش درمان به مدت زمان ابتلا به بیماری و میزان پیشرفت سرطان معده بستگی دارد.

جراحی

طی عمل جراحی، بافت سرطانی همراه با میزان کمی از بافت سالم اطراف آن برداشته می‌شود. با انجام جراحی، تومور کاملاً برداشته می‌شود و از انتشار و گسترش سلول‌های سرطانی به سایر اجزای بدن جلوگیری می‌شود. در صورتی که سرطان در مراحل پیشرفته باشد ممکن است نیاز باشد که کل معده برداشته شود. در برخی از موارد موقعیت تومور به نحوی است که از وارد یا خارج شدن غذا از معده جلوگیری می‌کند. در این موارد ممکن است جراحی مخصوصی انجام شود که طی آن یک لوله استنت در ورودی یا خروجی معده قرار داده می‌شود تا راه عبور غذا باز شود.

شیمی درمانی

داروهای مخصوص شیمی‌درمانی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند و یا از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کنند. این داروها ممکن است به صورت قرص یا تزریق وریدی باشند. شیمی‌درمانی معمولاً چندین هفته طول می‌کشد. این داروها می‌توانند عوارضی ایجاد کنند اما پزشک به بیمار کمک می‌کند که از طریق راه‌هایی بتواند در طول درمان وضعیت بهتری داشته باشد.

پرتودرمانی

ذرات یا امواج پرقدرت انرژی می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند و تومور را کوچک کنند. پزشک ممکن است از اشعه ایکس یا یاسر امواج برای پرتودرمانی تومور استفاده کند. برای درمان سرطان معده معمولاً از پرتودرمانی استفاده نمی‌شود چرا که این روش با خطر آسیب زدن به سایر ارگان‌ها همراه است. اما در صورتی که سرطان معده بسیار پیشرفته باشد و موجب بروز علائمی مانند خونریزی و درد شده باشد، پرتودرمانی تجویز می‌شود.

کمورادیوتراپی

پزشک ممکن است از ترکیب شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی استفاده کند که به این حالت کمورادیوتراپی گفته می‌شود.

داروهای هدفمند

این داروهای جدید از داروهای قبلی متفاوت هستند چرا که تنها با سلول‌های سرطانی مبارزه می‌کنند. سایر درمان‌ها مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند سلول‌های سالم را نیز در کنار سلول‌های سرطانی از بین ببرند. بنابراین، درمان با داروهای هدفمند، عوارض جانبی کمتری از سایر دارو‌ها دارد.

بهبودی

عوامل مختلفی در نتایج درمان و احتمال بهبودی کامل بیمار نقش دارند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• مرحله‌ی پیشرفت بیماری (سرطان تنها در معده است یا به غدد لنفاوی و سایر ارگان‌ها نیز منتشر شده است.)
• سلامت عمومی بیمار