هپاتیت دی (D)؛ علت، علائم و درمان

ویروس هپاتیت دی (به آن ویروس دلتا نیز گفته می‌شود) یک ویروس آران آ مدور کوچک است. ویروس هپاتیت دی یک عامل ناقص است که بدون حضور ویروس‌های دیگر نمی‌تواند شیوع پیدا کند. در انسان، عفونت ناشی از ویروس هپاتیت دی فقط با وجود عفونت‌های ناشی از هپاتیت بی ایجاد می‌شود. هپاتیت دی بسیار نادر است اما شدیدترین نوع هپاتیت‌های ویروسی است. عفونت ناشی از هپاتیت دی در افرادی که به هپاتیت بی مزمن مبتلا هستند شدیدتر است. افراد مبتلا به هپاتیت دی مزمن بیش از افراد مبتلا به عفونت‌های حاد در معرض عوارض و عواقب ناشی از آن هستند. هپاتیت دلتا با واکسن‌های ضد هپاتیت بی قابل پیشگیری است.

انواع

---

هپاتیت دی ممکن است از طریق عفونت‌های ترکیبی (عفونت همراه با هپاتیت دی و هپاتیت بی به‌طور همزمان) یا عفونت‌های حاد (عفونت همراه با هپاتیت دی پس از ابتلا به هپاتیت بی) ایجاد شود. معمولاً عفونت‌های ترکیبی پس از گذشت 6 ماه خود به خود بهبود می‌یابند اما ممکن است باعث نارسایی‌های کبدی شدید و مهلک شوند. عفونت‌های شدید شایع‌ترین شکل هپاتیت دی هستند و نسبت به عفونت‌های تنهای ناشی از ابتلا به هپاتیت بی منجر به بیماری‌های کبدی شدیدتر می‌شوند.

 راه‌های انتقال

---

یک فرد مبتلا به هپاتیت دی ممکن است هم ناقل هپاتیت دی باشد و هم ناقل هپاتیت دی. این ویروس‌ها در خون، بزاق، اسپرم و ترشحات واژن فرد مبتلا به عفونت وجود دارند. این ویروس‌های از طریق روابط جنسی با فرد مبتلا شیوع پیدا کرده و در هنگام زایمان از مادر مبتلا به نوزاد تازه متولد شده منتقل می‌شود یا ممکن است با تماس با خون یا مایعات مترشحه بدن فرد مبتلا انتقال یابند.

عواملی که احتمال ابتلا به هپاتیت دی را افزایش می‌دهند

---

عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به هپاتیت دی را افزایش دهند عبارتند از:

• ابتلا به هپاتیت بی
• دریافت خون ‌آلوده
• سوءمصرف مواد مخدر تزریقی یا وریدی

علائم هپاتیت دی

---

هپاتیت دی همیشه با علامت همراه نیست. علائم ممکن است در برخی موارد ظاهر شوند که برخی از آنها عبارتند از:

• زرد شدن پوست و چشم‌ها که به آن زردی گفته می‌شود.
• درد مفاصل
• دل درد
• استفراغ
• بی‌اشتهایی
• ادرار تیره رنگ
• احساس خستگی و ضعف مفرط

علائم ابتلا به هپاتیت دی و هپاتیت بی شبیه به هم هستند بنابراین به سختی می‌توان تشخیص داد که کدام بیماری باعث ایجاد علائم شده‌اند. در برخی موارد، ممکن است ابتلا به هپاتیت دی علائم هپاتیت بی را تشدید کند. همچنین ممکن است ابتلا به هپاتیت دی باعث ایجاد علائم در افراد مبتلا به هپاتیت بی بدون علامت شود.

تشخیص هپاتیت دی

---

پزشک ممکن است پس از انجام معاینات بالینی و آزمایش‌های عملکرد کبد مشکوک به ابتلا به هپاتیت دی شود. یک آزمایش خون دیگر غالباً در هنگام انجام آزمایش عملکرد کبد به‌طور همزمان گرفته می‌شود که می‌تواند وجود هپاتیت دی را که منجر به ایجاد علائم شده است را تأیید نماید. هپاتیت‌های مزمن ممکن است با انجام بایوپسی کبد تشخیص داده شوند. نمونه‌های بایوپسی کبد را می‌توان از نظر شدت درجه‌بندی کرد. بایوپسی های کبد ممکن است تکرار شوند تا پیشروی بیماری یا پاسخ و واکنش بیماری نسبت به اقدامات درمانی انجام شده مشخص شود.

اقدامات درمانی

---

هنوز درمانی برای هپاتیت‌های دی مزمن و حاد شناسایی نشده است. برخلاف انواع دیگر هپاتیت‌ها، داروهای ضدویروسی در درمان هپاتیت دی مؤثر واقع نمی‌شوند. درمان هپاتیت دی شامل اقدامات زیر می‌شود: استراحت در رختخواب، نوشیدن مقادیر زیاد مایعات برای پیشگیری از کمی آب شدن بدن، پرهیز از مصرف داروهای غیرضروری، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل برای بیماری‌های کبدی و مصرف داروهای ضد تهوع.

داروهای هپاتیت دی

اقدامات درمانی برای درمان هپاتیت دی ناگهانی و شدید در بیمارستان انجام می‌شوند. فرد مبتلا نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک، تزریق ویتامین کا، انتقال پلاسما و خون و مصرف مایعات دارد. برای درمان هپاتیت دی مزمن، اقدامات درمانی شامل مصرف داروهای آنتی‌ویروسی آلفا اینترفرون می‌شود که به درمان سیروز کبدی غیرپیشرفته کمک می‌کند. این درمان زمانی که بیماری در مراحل ابتدایی باشد مؤثرتر خواهد بود.

ممکن است به بیمار تا 12 ماه مقادیر زیادی داروهایی به نام اینترفرون داده شود. اینترفورن نوعی پروتئین است که از گسترش ویروس جلوگیری کرده و به بهبودی بیماری کمک کند. به هر حال، حتی پس از درمان افراد مبتلا به هپاتیت دی ممکن است نتایج آزمایش نشان‌دهنده وجود ویروس در بدن باشد. این بدان معنا است که هنوز انجام اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از شیوع بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. بیمار باید همچنان مراقب ظهور دوباره علائم باشد. افراد مبتلا به هپاتیت دی باید مراقب عوارض جانبی و مزایای استفاده از داروها پس از انجام درمان‌های اینترفورن باشند. در صورتی که بیماری دوباره عود کند ممکن است درمان با آلفا اینترفرون تکرار شوند. عوارض جانبی به نوع درمان به کار گرفته شده بستگی دارند. عوارض جانبی اینترفورن شامل بیماری‌های مشابه آنفولانزا با تب و درد بدنی می‌شود.

 پیوند کبد

اگر بیمار به سیروز کبد با آسیب‌دیدگی‌های کبدی دچار شود ممکن است نیاز به پیوند کبد پیدا کند. پیوند کبد یک عمل سنگین جراحی است که در آن قسمت آسیب‌دیده کبد برداشته شده و کبد اهدا شده جایگزین آن می‌شود. در مواردی که پیوند کبد ضرورت می‌یابد، حدود 78 درصد از افراد 5 سال یا بیشتر پس از عمل پیوند زنده می‌مانند. پیوند کبد باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود که برخی از آنها عبارتند از نارسایی یا رد کبد جدید توسط بدن. پس از انجام پیوند کبد، ممکن است فرد نیاز داشته باشد که تا پایان عمر از داروهای قوی ضد برگشت کبد استفاده کند. عوارض مصرف این داروها احتمال ابتلا به عفونت‌ها، برخی سرطان‌ها و مشکلات و بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد.

پیشگیری

---

تنها راه شناخته شده پیشگیری از ابتلا به هپاتیت دی جلوگیری از ابتلا به هپاتیت بی است. فرد ممکن است با انجام اقدامات زیر احتمال ابتلا به هپاتیت بی را کاهش دهد:

• واکسیناسیون. واکسن هپاتیت بی وجود دارد که باید در دوران کودکی تزریق شود. بزرگسالانی که احتمال بروز عفونت در آنها زیاد است مانند افرادی که سوءمصرف مواد مخدر تزریقی دارند نیز باید واکسینه شوند. واکسن معمولاً در سه مرحله و در یک دوره 6 ماهه تزریق می‌شود.
• روابط جنسی محافظت‌شده. همیشه در هنگام روابط جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• از مصروف مواد مخدر پرهیز کنید
• برای انجام خالکوبی و تتو احتیاط کنید. این کارها را در محل‌ها و توسط افراد قابل اطمینان انجام دهید. در مورد تمیز بودن تجهیزات سؤال کرده و از استریل بودن سوزن‌های مورد استفاده اطمینان حاصل کنید.