بیماری هپاتیت a یک عفونت کلیوی بسیار مسری است که توسط ویروس هپاتیت آ ایجاد می‌شود. این ویروس یکی از انواع ویروس‌های هپاتیت می‌باشد که باعث تورم شده و بر عملکرد کبدی شما اثر می‌گذارد. دچار شدن شما به هپاتیت آ به احتمال زیاد به دلیل مصرف غذا یا آب آلوده و یا تماس نزدیک با فرد مبتلا می‌باشد. موارد خفیف هپاتیت آ به درمان نیاز ندارند و بیشتر افرادی که مبتلا به این عفونت می‌شوند، به طور کامل و بدون وارد شدن هیچ آسیب جدی به کبد، بهبود می‌یابند. رعایت بهداشت مناسب شامل شستن دست‌ها به صورت مکرر، یکی از بهترین روش‌های محافظت در مقابل هپاتیت آ می‌باشد. واکسن‌هایی نیز برای افرادی که در خطر ابتلا به این ویروس هستند، موجود است.
علت‌ها
ویروس هپاتیت آ، که باعث بروز عفونت می‌شود، معمولاً زمانی منتشر می‌گردد که فرد مقادیر حتی بسیارکم مواد آلوده‌ی مدفوع را قورت بدهد. ویروس هپاتیت آ سلول‌های کبد را عفونی کرده و باعث تورم می‌شود. این تورم می‌تواند به عملکرد کبد آسیب زده و باعث بروز دیگر نشانه‌ها و علائم هپاتیت نوع a شود. ویروس هپاتیت آ می‌تواند از طرق مختلفی منتقل شود از جمله:
- خوردن غذایی که توسط فردی آماده شده است که دارای ویروس بوده و دست‌های خود را پس از استفاده از دستشویی به صورت کامل نشسته است.
- خوردن آب آلوده
- خوردن صدف خام از آبی که توسط فاضلاب آلوده شده باشد.
- تماس نزدیک با فردی که مبتلاست، حتی اگر این فرد هیچ علامت و نشانه‌ای نداشته باشد.
- داشتن رابطه‌ی جنسی همراه با دخول با فردی که مبتلا به این ویروس است.
عوامل خطر
هر کسی می‌تواند در خطر ابتلا به هپاتیت آ باشد اگر:
- در مناطقی که نرخ ابتلا به بیماری هپاتیت a در آنها زیاد است کار کند یا به این مناطق سفر کند.
- کار مراقبت از کودک انجام دهد و یا در مراکز مراقبت از کودک کار کند.
- دارای HIV مثبت باشد.
- دارای اختلال در عامل لخته شدن خون مانند هموفیلی باشد.
- از مواد غیر قانونی تزریقی یا غیر تزریقی استفاده کند.
- با شخص دیگری زندگی کند که مبتلا به هپاتیت نوع a است.
علائم
علائم و نشانه‌های هپاتیت آ، که معمولاً تا زمانی که چند هفته از وجود ویروس نگذشته است خود را نشان نمی‌دهند شامل موارد زیر می‌باشند:
- ضعف و بی حالی
- تهوع و استفراغ
- ناراحتی و درد پایین تنه، بخصوص در ناحیه‌ی کبد و سمت راست زیر دنده‌های پایینی
- تخلیه‌ی روده به رنگ سفالی
- بی اشتهایی
- تب با درجه‌ی پایین
- ادرار تیره رنگ
- درد مفاصل
- زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها (یرقان)
اگر کسی مبتلا به هپاتیت a می‌باشد، بیماری او ممکن است در حالت خفیف باشد که چند هفته طول می‌کشد و یا در حالت شدید باشد که برای چند ماه با آن درگیر است. همه‌ی افراد مبتلا به بیماری هپاتیت آ علائم آن را بروز نمی‌دهند.
تشخیص هپاتیت آ
پزشک معاینه‌ی بدنی را انجام می‌دهد که ممکن است بزرگ شدن و سفت شدن کبد بیمار را نشان دهد. آزمایشات خون برای تشخیص وجود هپاتیت نوع a در بدن بیمار استفاده می‌شوند. نمونه‌ای از خون، معمولاً از رگی در بازو گرفته شده و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. آزمایش خون ممکن است موارد زیر را نشان دهد:
- افزایش آنتی بادی‌های IgM و IgG نسبت به هپاتیت آ (IgM معمولاً پیش از IgG مثبت می‌شود).
- بالا رفتن آنزیم‌های کبدی (آزمایش عملکرد کبد)، به خصوص سطح آنزیم ترانس آمیناز
درمان هپاتیت a
هیچ درمان مشخصی برای هپاتیت a وجود ندارد. بدن بیمار خود به خود ویروس هپاتیت آ را از بین می‌برد. در بیشتر موارد بروز هپاتیت آ، کبد، بدون وارد آمدن هیچ آسیب بلند مدتی، پس از گذشت شش ماه ترمیم می‌شود. درمان هپاتیت a معمولاً بر مقابله با علائم و نشانه‌ها تمرکز دارد. بیمار ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشد:
- استراحت، بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت آ احساس خستگی، بیماری و بی انرژی بودن دارند. از فعالیت فیزیکی شدید و طولانی مدت تا زمانی که علائم بهبود نیابند، پرهیز کنید.
- مقابله با حالت تهوع، تهوع می‌تواند غذا خوردن را دشوار کند. سعی کنید به جای خوردن وعده‌های غذایی کامل در طول روز غذاهای مختصر و سرپایی بخورید. برای دریافت کالری کافی، از غذاهای با کالری بالا استفاده کنید. برای مثال، به جای آب، آب میوه یا شیر بنوشید. غذاهای چرب ممکن است باعث استفراغ شده و بهتر است در زمان فاز حاد بیماری از آنها پرهیز شود.
- استراحت کبد، کبد بیمار ممکن است به دشواری بر روی داروها عمل کند. دستورات موجود بر روی داروهای خود را، حتی داروهایی را که بدون نسخه تهیه شده اند، با پزشک خود مرور کنید.
- اگر کم آب شدن بدن یا دیگر علائم بیماری شدید است، یا اگر بیمار به شدت گیج است و به دشواری هوشیار می‌شود، بهتر است او را بستری کرد.
- از داروهایی مانند استامینوفن (تیلنول) که می‌توانند برای کبد مضر باشند پرهیز کنید. ویروس پس از برطرف شدن عفونت در بدن باقی نمی‌ماند. بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت a پس از گذشت سه ماه بهبود می‌یابند. تقریباً تمامی بیماران بعد از شش ماه بهتر می‌شوند. خطر مرگ پایین است. این ریسک در میان افراد مسن و مبتلایان به بیماری کبدی مزمن بالاتر می‌باشد.
پیوند کبد
پیوند کبد، در موارد انتخاب شده‌ای، یک گزینه است اگر بیمار دارای نارسایی برق‌آسای (فولمیننت) هپاتیت باشد. کبد می‌تواند از طرف کسی که دارای عضو سالم است اهدا شود. گاهی اوقات یک کبد اهدا شده برای دو دریافت کننده استفاده می‌شود. سمت راست عضو اهدا شده غالباً برای افراد بزرگسال، و قسمت کوچکتر سمت چپ آن بیشتر برای کودکان استفاده می‌شود. احتمال دارد که یک اهدا کننده‌ی زنده بتواند بخشی از کبد خود را اهدا کند. با این حال، کبد زنده باید در نوع گروه خونی و دیگر فاکتورها، به خوبی با دریافت کننده منطبق باشد.
واکسن هپاتیت آ
واکسن هپاتیت a می‌تواند با استفاده از ویروس از بروز عفونت جلوگیری کند. واکسن هپاتیت آ معمولاً در دو دوز داده می‌شود. واکسن اولیه و به دنبال آن تزریق تقویت کننده که شش ماه بعد زده می‌شود. توصیه می‌شود که افراد زیر واکسن هپاتیت آ را دریافت کنند:
- تمام کودکان در سن یک سال یا کودکان بزرگتر در صورتی که در یک سالگی این واکسن را دریافت نکرده باشند.
- افرادی که در آزمایشگاه کار می‌کنند و ممکن است در معرض هپاتیت a باشند.
- افرادی که برای سفر به مناطقی که نرخ ابتلا به هپاتیت نوع a در آنها بالاست، برنامه‌ریزی می‌کنند.
- افرادی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند، چه به صورت تزریقی و چه غیر تزریقی.
- افرادی که درمان با کنسانتره با فاکتور لخته شدن دریافت می‌کنند.
- افراد دارای بیماری کبدی مزمن
اگر درباره‌ی ابتلای خود به هپاتیت آ نگرانی دارید، می‌تواند با پزشک خود برای تزریق واکسن مشورت کنید.
راه های جلوگیری از اتقال هپاتیت آ به دیگران
اگر مبتلا به هپاتیت a هستید، می‌توانید با رعایت موارد زیر از انتقال این بیماری به افراد دیگر جلوگیری کنید:
- از فعالیت جنسی پرهیز کنید. در صورت ابتلا به هپاتیت آ از فعالیت جنسی به طور کامل پرهیز کنید، چرا که بسیاری از اشکال فعالیت جنسی می‌تواند همسر شما را در خطر ابتلا به هپاتیت آ قرار دهد.
- پس از استفاده از دستشویی دست‌های خود را به طور کامل بشویید. برای مدت حداقل بیست ثانیه دست‌ها را به شدت به هم مالیده و به خوبی آب بکشید. سپس دست‌ها را با حوله‌ی یکبار مصرف خشک کنید.
- اگر مبتلا به هپاتیت a هستید، از آماده‌سازی غذا برای دیگران پرهیز کنید. فرد بیمار می‌تواند عفونت را به سادگی به دیگران منتقل کند.
