تغذیه و رژیم غذایی برای کبد چرب؛ غذاهای مفید و مضر

بیماری کبد چرب در پی ازدیاد چربی درون سلول­های کبد ایجاد می­شود، در نتیجه کبد بزرگ می‌شود. بزرگ شدن کبد باعث ایجاد درد و ناراحتی در سمت راست قفسه سینه می­شود. می‌توان با رعایت رژیم­‌غذایی سالم به درمان کبد چرب کمک کرد. اما رعایت رژیم­‌غذایی سالم نمی‌تواند به همه افراد کمک کند. از آنجایی که چربی به آرامی و بدون هیچ علامتی در کبد جمع می­‌شود، ممکن است برای رعایت برنامه غذایی پیشگیری ­کننده کمی دیر شده باشد. برخی از غذاها (و نوشیدنی‌ها) باعث افزایش تجمع چربی در کبد می‌شوند و در چاقی نقش دارند. در رژیم مربوط به کبد چرب باید از مصرف غذاهای مضر خودداری کرد و آنها را به حداقل رساند.

علل کبد چرب

مکانیسم‌هایی که باعث چرب شدن کبد (کبد چرب غیر الکلی) می‌شوند به‌طور کامل شناسایی نشده‌اند، اما به‌طور قاطع می‌دانیم که انتخاب سبک زندگی، ژنتیک، و عادات غذایی نقش مهمی را در چرب شدن کبد ایفا می‌کنند. مقاومت به انسولین یکی از آثار جانبی پرخوری و ورزش نکردن است که از دلایل اصلی تجمع چربی در کبد محسوب می‌شود. مقاومت به انسولین باعث آزاد شدن  اسیدهای چرب از سلول‌های چربی و ساخته شدن قند در خون می‌شود. اسیدهای چرب و قند اضافی (خون و موادغذایی)وارد کبد می‌شوند و به چربی تبدیل شده و ذخیره می‌شوند. کاهش میزان تحرک باعث می‌شود از مقاومت سلول‌ها به انسولین کاسته شود. در حقیقت، تحقیقات نشان داده است عدم‌ تحرک به مدت دو ساعت بعد از صرف غذا باعث اختلال در حساسیت انسولین و افزایش سطح قند خون می‌شود. اکنون تصور کنید چه اتفاقی برای کبد فردی می‌افتد که بیشتر اوقاتش را بدون تحرک سپری می‌کند و بخش عظیمی از غذایش را چربی و کربوهیدرات تشکیل می‌دهد.

غذاهای مناسب برای درمان کبد چرب

ورزش و رعایت رژیم­‌غذایی مناسب از عواملی­‌اند که باعث اختلال در چرخه چرب شدن کبد می‌شوند.

قهوه باعث کاهش سطح آنزیم­‌های ناهنجار کبد می‌شود

تحقیقات نشان داد، میزان آسیب کبدی در افراد مبتلا به کبد چرب که قهوه می­خورند کمتر از افرادی است که قهوه نمی­خورند. کافئین باعث کاهش سطح آنزیم­های ناهنجار کبدی در افرادی که در خطر ابتلا به بیماری­‌های کبد قرار دارند می شوند.

مصرف سبزیجات برگ سبز از تشکیل چربی جلوگیری می­کند

بروکلی به جلوگیری از تشکیل چربی در کبد کمک می‌کند. مصرف سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم­ بروکسل، و کلم پیچ برای کاهش وزن مفید هستند.

مصرف ماهی به کاهش التهاب و سطح چربی کمک می‌کند

ماهی چرب مانند سالمون، ساردین، تن، و قزل­‌آ‌لا سرشار از اسید­های چرب امگا۳ هستند. اسیدهای چرب امگا۳ می‌توانند به کاهش سطح چربی کبد و کاهش میزان التهاب کمک کنند.

جو دوسر می‌تواند انرژی بدن را تامین کند

کربوهیدرات­‌های غلات کامل مانند جو دوسر می­توانند انرژی لازم را برای بدن بیمار فراهم کنند. فیبر این غلات می­تواند باعث ایجاد احساس سیری شود و به کاهش وزن بیمار کمک کند.

مصرف گردو به بهبود عملکرد کبد کمک می­کند

گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است. تحقیقات نشان داده مصرف گردو در افرادی که کبد چرب دارند باعث بهبود عملکرد کبد آنها می‌شود.

مصرف آووکادو به حفظ سلامت کبد کمک می‌کنند

میوه آووکادو سرشار از اسیدهای سالم است. تحقیقات نشان داده که آووکادو حاوی مواد شیمیایی مفیدی است که می‌تواند روند آسیب کبدی را کاهش دهد. این میوه سرشار از فیبر است که برای کنترل وزن بسیار مناسب است.

شیر و سایر لبنیات کم­‌چرب از کبد در برابر آسیب­‌ها محافظت می­کنند

لبنیات سرشار از پروتئین است که از کبد در برابر آسیب­های آینده محافظت می‌کند.

تخمه آفتابگردان سرشار از آنتی‌­اکسیدان است

این دانه­‌های خوش­طعم روغنی سرشار از ویتامین ای هستند، آنتی­اکسیدان که از کبد در برابر آسیب­‌ها محافظت می­کند.

روغن زیتون به کنترل وزن کمک می­کند

روغن زیتون، روغن سالمی است که سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است. بهتر است برای پخت­‌و­پز به جای مارگارین، کره، یا سایر روغن­ها از روغن زیتون استفاده شود. تحقیقات نشان داده که روغن زیتون می‌تواند به کاهش سطح آنزیم­‌های کبدی و کنترل وزن کمک کند.

سیر به کاهش وزن بدن کمک می­کند

سیر باعث خوش­طعم شدن غذا می‌شود. تحقیقات تجربی نشان داده که مکمل­‌های پودر سیر به کاهش وزن بدن و چربی در افراد مبتلا به کبد چرب کمک می­کنند.

مصرف چای سبز میزان جذب چربی را کاهش می­دهد

تحقیقات نشان داده است که مصرف چای سبز از میزان جذب چربی می‌کاهد، اما هنوز نتایج به دست قطعی نیستند. محققان در حال بررسی تاثیر چای سبز بر کاهش ذخیره چربی و بهبود عملکرد کبد هستند. چای سبز مزایای بی­شماری از قبیل کاهش سطح کلسترول، کمک به خواب راحت و مواردی از این قبیل دارد.

بیمارانی که کبد چرب دارند باید از مصرف این غذاها خودداری کنند

بی‌­شک بیمارانی که به کبد چرب مبتلا هستند باید از مصرف برخی غذاها خودداری کنند یا مصرف آنها را محدود نمایند. این غذاها می­توانند باعث افزایش وزن و افزایش قندخون شوند. این بیماران باید از مصرف مواد خوراکی زیر پرهیز کنند.

• خوراکی‌های شیرین شده . باید از مصرف غذاهای شیرین مانند شکلات، شیرینی، نوشابه و آبمیوه‌‎­های شیرین­ شده اجتناب کنند. بالا بودن قندخون باعث افزایش تجمع چربی در کبد می‌شود.
• غذاهای سرخ­شده. میزان چربی و کالری این غذاها بسیار زیاد است.
• نمک. مصرف نمک فراوان از دفع آب جلوگیری می­کند. بنابراین باید روزانه کمتر از ۱۵۰۰ میلی­گرم نمک مصرف شود.
• نان سفید، برنج، و پاستا. کلمه سفید به این معناست که آرد فرآوری­شده است که این امر به علت کاهش فیبر باعث افزایش سطح قندخون می­شود.
• گوشت قرمز. سطح چربی اشباع شده در گوشت قرمز بالاست.

سایر روش­ها برای درمان کبد چرب

علاوه‌­بر اصلاح رژیم‌­غذایی، موارد دیگری نیز وجود دارند که رعایت کردن آنها باعث بهبود سلامت کبد می‌شود.

• افزایش میزان فعالیت. ورزش و رعایت رژیم‌­غذایی می‌توانند به کاهش وزن و کنترل کبد چرب کمک کنند. این بیماران باید چند روز در هفته حداقل ۳۰ دقیقه تمرینات هوازی را انجام دهند.
• کاهش سطح کلسترول. توجه به میزان قند و چربی اشباع ­شده دریافتی به بیماران کاهش سطح کلسترول و تری­گلیسیرید خون بیماران کمک می­کند. اگر ورزش و رعایت رژیم­‌غذایی برای کاهش سطح کلسترول کافی نباشد، پزشک دارو تجویز می‌کند.
• کنترل دیابت. معمولاً دیابت و کبد چرب با هم به وجود می‌آیند. رعایت رژیم­ غذایی و انجام تمرینات ورزشی به بیماران کمک می­کند دیابت و کبد چرب خود را کنترل کنند. اگر علی‌رغم رژیم و ورزش هنوز سطح قندخون بالا باشد، پزشک برای کنترل قند دارو تجویز می­کند.