اختلال در بلع، دیسفاژی نیز نامیده می‌شود. این عارضه معمولا یک نشانه از مشکل با لوله عضلانی مری یا گلو است که مواد غذایی و مایعات را از عقب دهان به معده شما منتقل می‌کند. اگر چه اختلال در بلع برای هر کسی می‌تواند رخ دهد، در افراد مسن، نوزادان و افرادی که مشکلات مغز و سیستم عصبی دارند، بیشتر رایج است. مشکلات متعددی وجود دارند که می‌توانند از عملکرد درست گلو یا مری جلوگیری کنند. برخی از این عارضه‌ها جزئی و برخی جدی‌تر هستند. اگر یکبار یا دوبار مشکل بلع داشته باشید،احتمالا مشکل پزشکی ندارید. اما اگر به طور مرتب مشکل بلع دارید، ممکن است یک مشکل جدی‌تر داشته باشید که نیاز به درمان دارد.
دلایل اختلال در بلع
50 جفت عضله و عصب وجود دارند که به بلعیدن و خوردن فرد کمک می‌کنند. به عبارت دیگر، چیزهای زیادی وجود دارند که می‌توانند دچار اشتباه و مشکل شده و به مشکلات بلع منجر شوند. برخی از عارضه‌ها عبارتند از:
بازگشت اسید یا رفلاکس معده و ترش کردن
علائم رفلاکس معده زمانی ایجاد می‌شوند که محتویات معده از معده به بالا سمت مری جاری می‌شوند، و منجر به ایجاد نشانه‌هایی مانند سوزش معده، معده درد و آروغ می‌شود.
سوزش سردل
سوزش سردل احساس سوزش در سینه بیمار است که اغلب با طعم تلخ در گلو و یا دهان رخ می‌دهد.
اپیگلوتیت
اپیگلوتیت با بافت ملتهب در اپی‌گلوت بیمار مشخص می‌شود. این یک عارضه‌ی بالقوه‌ی تهدید کننده زندگی است. این عارضه یک فوریت پزشکی در نظر گرفته می‌شود و مراقبت‌های فوری ممکن است لازم باشند.
گواتر
تیروئید بیمار غده‌ای است که در گردن بیمار درست زیر سیب آدم قرار دارد. عارضه‌ای که اندازه‌ی تیروئیدی را افزایش می‌دهد، که گواتر نامیده می‌شود.
التهاب مری (ازوفاژیت)
ازوفاژیت التهاب مری است که می‌تواند ناشی از رفلاکس اسید یا داروهای خاص باشد.
سرطان مری
سرطان مری زمانی رخ می‌دهد که یک تومور بدخیم (سرطانی) در دریچه مری تشکیل می‌شود که می‌تواند باعث اختلال در بلع شود.
سرطان معده (آدنوکارسینوم معده)
سرطان معده زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی در دریچه معده تشکیل می‌شوند. از آنجا که شناسایی و تشخیص این عارضه دشوار است، اغلب تا زمانی که پیشرفته‌تر شود تشخیص داده نمی‌شود.
تبخال مری
تبخال مری ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 است. این عفونت ممکن است موجب درد در قفسه سینه و اختلال در بلع شود.
تبخال سیمپلکس لب عود کننده
تبخال سیمپلکس لب عود کننده، که با عنوان تبخال لبی و یا دهانی شناخته می‌شود، عفونت ناحیه دهان ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس است.
علائم اختلال بلع
اگر کسی فکر می‌کند که ممکن است مبتلا به اختلال بلع و اشکال بلع باشد، علائم خاصی وجود دارد که ممکن است با اختلال در بلع همراه باشد.
علائم عبارتند از:
- جاری شدن آب از دهان
- صدای خشن و زمخت
- احساس گیر کردن و قرار داشتن چیزی در گلو
- استفراغ
- کاهش وزن غیر منتظره
- سوزش سردل
- سرفه یا خفگی هنگام بلعیدن
- درد هنگام بلع
- مشکل جویدن غذاهای جامد
این احساسات ممکن است موجب شوند فرد نسبت به خوردن غذا بی‌میل شود و اشتهای خود را از دست بدهد. کودکانی که هنگام غذا خوردن دچار اختلال در بلع هستند ممکن است:
- از خوردن غذاهای خاصی اجتناب کنند.
- دچار ترشح غذا یا مایعات از دهانشان شوند.
- در طول وعده‌های غذایی استفراغ کنند.
- هنگام غذا خوردن دچار مشکل تنفسی شوند.
- بدون تلاش وزن از دست دهند.
تشخیص
درباره‌ی علائم اختلال در بلع و زمان شروع آنها با پزشک صحبت کنید. پزشک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و در حفره دهان بیمار به منظور بررسی ناهنجاری‌ها یا تورم نگاه می‌کند. برای پیدا کردن علت دقیق، ممکن است آزمایش‌های تخصصی‌تر انجام شود.
باریم اشعه‌ی ایکس
باریم اشعه‌ی ایکس اغلب برای بررسی ناهنجاری‌ها یا انسداد درون مری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طول این آزمایش، بیمار مایع یا قرصی حاوی رنگی را که روی اشعه ایکس شکم ظاهر می‌شود، می‌بلعد. همزمان با بلعیدن مایع یا قرص توسط بیمار، پزشک به تصویر اشعه ایکس نگاه می‌کند، تا چگونگی عملکردهای مری را ببیند. این آزمایش به شناسایی هرگونه ضعف یا ناهنجاری کمک می‌کند.
فلوروسکوپی
بررسی ویدیوفلوروسکوپی بلع یک آزمایش رادیولوژیک است که از یک نوع اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی استفاده می‌کند. این آزمایش مراحل بلع دهان، گلو، و مری را نشان می‌دهد. در طول این آزمایش، بیمار انواع متفاوتی از درجات غلظت از پوره‌ها گرفته تا جامدات و مایعات رقیق و غلیظ را می‌بلعد. این امر به پزشک کمک خواهد کرد که قورت دادن غذا و مایع به داخل نای را نمایان کند. آنها می‌توانند از این اطلاعات برای تشخیص ضعف عضلانی و اختلال عملکرد استفاده کنند.
اندوسکوپی
ممکن است اندوسکوپی برای بررسی تمام نواحی مری بیمار مورد استفاده قرار گیرد. در طی این آزمایش، پزشک یک لوله انعطاف پذیر بسیار نازکی با یک دوربین متصل را به مری بیمار وارد می‌کند. این آزمایش به پزشک امکان دیدن مری با جزییات را می‌دهد.
آزمایش عضله‌ی مری (مانومتری)
مانومتری یک آزمون تهاجمی دیگر است که می‌تواند برای بررسی درون گلو استفاده شود. به طور خاص، این آزمایش فشار عضلات در گلوی بیمار را در هنگام بلع اندازه‌گیری می‌کند. پزشک یک لوله را به مری بیمار وارد می‌کند تا فشار عضلات هنگام منقبض شدن را اندازه‌گیری کند.
درمان اختلال بلع و اشکال بلع
اگر اختلالات در بلع ماندگار باشند، می‌توانند به سوء تغذیه و کم آبی بدن منجر شوند، به خصوص در بیشتر جوانان و افراد مسن. این عوارض جدی بوده و برای زندگی تهدید کننده هستند و باید به طور قطعی درمان شوند. درمان به آنچه باعث اختلال بلع و اشکال بلع می‌شود بستگی دارد. درمان اختلال بلع و اشکال بلع شامل موارد زیر است:
تمرین برای عضلات بلع
اگر بیمار دچار مشکل مغزی، اعصاب، یا عضلات باشد، ممکن است لازم باشد تمریناتی را برای آموزش عضلات خود برای همکاری با هم برای کمک به بلع انجام دهد. بیمار همچنین ممکن است نیاز به یادگیری نحوه قرار گیری بدن خود یا نحوه قرار دادن غذا در دهان خود داشته باشد تا بتواند بلع بهتری را تجربه کند.
تغییر رژیم غذایی
پزشک ممکن است به بیمار خوردن غذاها و مایعات خاص را تجویز کند تا بلع را آسان‌تر کند.
اتساع
در این درمان، یک دستگاه داخل مری بیمار قرار داده می‌شود تا هر قسمت باریک مری را به دقت اتساع دهد. بیمار ممکن است بیش از یک بار نیاز به درمان داشته باشد.
اندوسکوپی
در بعضی موارد، یک اسکوپ بلند و نازک را می‌توان برای حذف یک شی که در مری بیمار گیر کرده است استفاده کرد.
داروها
اگر بیمار دچار اختلال بلع و اشکال بلع مربوط به رفلاکس معده، سوزش سردل یا التهاب مری باشد، داروهای تجویزی ممکن است به جلوگیری از وارد شدن اسید معده به داخل مری جلوگیری کنند. عفونت‌های مری اغلب با داروهای آنتی بیوتیک درمان می‌شوند.
جراحی
اگر بیمار چیزی مسدود در مری دارد (مانند تومور یا دیورتیکول)، ممکن است برای برداشتن آن به جراحی نیاز داشته باشد. جراحی همچنین گاهی اوقات در افرادی که دچار مشکلی می‌باشند که بر عضله پایینی مری تأثیر می‌گذارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در موارد نادر، فرد مبتلا به اختلال بلع و اشکال بلع شدید ممکن است به یک لوله تغذیه نیاز داشته باشد زیرا قادر به دریافت غذا و مایعات کافی نیست.
