سیستم گوارشی بدن انسان از مجموعه‌ای از ارگان‌های مختلف تشکیل شده است که غذا را به مواد مغذی مورد نیاز بدن تبدیل کرده و مواد زائد باقی‌مانده را جذب می‌کند. سلامت سیستم گوارشی برای بدن بسیار حیاتی است چرا که در صورت از کار افتادن یا اختلال در عملکرد سیستم گوارشی، مواد مغذی مورد نیاز به بدن نمی‌رسد و همینطور مواد زائد از بدن دفع نمی‌شوند. سرطان‌های گوارشی بیماری‌های پیچیده‌ای هستند. پیشگیری از سرطان‌هایی گوارشی مانند سرطان پانکراس و سرطان روده بزرگ و یا سایر سرطان‌های دستگاه گوارشی، تا حدود زیادی به سبک زندگی شما و انتخاب رژیم غذایی مناسب بستگی دارد. غذاهایی که می‌خورید و غذاهایی که از خوردن آن پرهیز می‌کنید تأثیر زیادی بر سلامتی شما و همینطور احتمال بروز سرطان دارند. البته انتخاب غذای مناسب تنها راه پیشگیری از سرطان گوارشی نیست. نحوه آماده‌سازی و پخت و نحوه نگهداری از غذا نیز در این مسئله تأثیر دارند.
راه‌های پیشگیری از سرطان‌های دستگاه گوارش
قوانین کلی وجود دارند که هر کس برای پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی یا به حداقل رساندن علائم بیماری گوارشی، باد از آنها پیروی کند. در ادامه در مورد نظر متخصصین در این باره توضیح داده شده است:
درباره سوابق پزشکی خانواده خود اطلاع داشته باشید
آیا در خانواده شما سابقه‌ای از ابتلا به اختلالات گوارشی وجود دارد؟ شما باید به خوبی این موضوع را بدانید تا در صورت بروز علائم مربوطه، سریعاً متوجه آنها شوید. به نظر می‌رسد بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان روده‌ی بزرگ نیز ارثی هستند. اگر شما سابقه‌ی خانوادگی در ابتلا به این بیماری‌ها را دارید، این بدان معنا نیست که شما به طور قطع دچار بیماری می‌شوید اما در مقایسه با سایرین، خطر ابتلای شما به آن بیماری بیشتر است.
در صورت بروز هر مشکلی به پزشک مراجعه کنید
زمانی که به مشکل گوارشی مبتلا می‌شوید هرگز سعی نکنید که خودتان مشکل خودتان را تشخیص داده و خوددرمانی کنید. فرقی نمی‌کند که این مشکل داشتن یک روز اسهال باشد یا چندین هفته دل‌درد مداوم. لازم است که شما به متخصص گوارشی مراجعه کنید تا او به دستی مشکل شما را تشخیص داده و از بین روش‌های درمانی موجود، مناسب‌ترین روش را برای شما تجویز کند. تشخیص دادن زود و به هنگام بیماری همیشه موجب می‌شود که طول درمان بسیار سریع و آسان‌تر باشد. خوددرمانی که بر اساس تشخیص‌ها و حدس‌های شخصی خود شماست می‌تواند تأثیرات منفی داشته و حتی عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشد چرا که بیمار‌های گوارشی بسیار مختلفی وجود دارند که دارای علائم مشابه هستند اما درمان‌های متفاوتی نیاز دارند.
وزن بدن خود را در محدوده سالم نگه دارید
چاقی موجب افزایش احتمال ابتلا به برخی از انواع بیماری‌های گوارشی مانند سرطان پانکراس و سرطان روده بزرگ می‌شود. احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی در افراد چاق دو تا سه برابر بیشتر از افرادی با وزن نرمال است.
روش‌های کنترل استرس را بیاموزید
استرس تنها یک مشکل ذهنی نیست بلکه بر جسم شما نیز اثر دارد. رابطه مستقیمی بین استرس حاد و مزمن و بیماری‌های دستگاه گوارشی وجود دارد. اگر شما بیاموزید که چگونه استرس خود را کنترل کنید، به طور قطع اقدام مهمی در پیشگیری یا بهبود بیماری گوارشی خود برداشته‌اید. انجام دادن ورزش نه‌تنها سلامت عمومی شما را بهبود می‌دهد بلکه استرس را نیز کاهش می‌دهد.
سیگار را ترک کنید
در صورتی که سیگار می‌کشید، به دنبال راهی برای دریافت کمک برای ترک کردن آن باشید. سیگار کشیدن نه‌تنها موجب سرطان ریه می‌شود، بلکه با ابتلا به سرطان‌های گوارشی مانند سرطان روده بزرگ، سرطان پانکراس، گلو و حنجره، مری و معده در ارتباط است.
دستان خود را مرتباً بشویید
بسیاری از میکروب‌ها و باکتری‌هایی که موجب بیماری‌های گوارشی می‌شوند، زمانی به بدن منتقل می‌شوند که دست شخص به نحوه‌ی با مدفوع آلوده به میکروب یا سایر سطوح آلوده تماس پیدا می‌کند و سپس شخص دست خود را به دهان می‌برد. بنابراین شستن دست‌ها این میکروب‌ها را از بین برده و بدین ترتیب از بروز بیماری‌های گوارشی پیشگیری می‌کند.
برچسب روی مواد غذایی را مطالعه کنید
موقع خرید مواد غذایی باید به خوبی بدانید که چه چیزی دارید می‌خرید. برچسب روی مواد غذایی آماده شده و بسته‌بندی شده را مطالعه کنید. ممکن است برخی غذاها حاوی موادی باشند که بدن شما به آن حساسیت دارد یا تحمل آن را ندارد.
به حالات سیستم گوارشی خود توجه کنید
در صورتی که احساس می‌کنید نیاز دارید به دستشویی بروید و مدفوع کنید، این کار را سریعا انجام دهید و آن را به تاخیر نیاندازید. به تاخیر انداختن دفع می‌تواند موجب یبوست شود. یبوست نیز یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان است.
کولونوسکوپی
سرطان روده بزرگ معمولاً در ابتدا از پولیپهایی لینک به مقاله پولیپ روده آغاز می‌شود که در سطح غشای داخلی روده بزرگ تشکیل شده‌اند. خارج کردن این پولیپها با انجام کولونوسکوپی قبل از بدخیم شدن این پولیپها به پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک می‌کند.
آنتی‌بیوتیک
در صورتی که به میکروب هلیکوباکتری مبتلا شده‌اید، درمان عفونت ناشی از میکروب هلیکوباکتری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد.
رژیم غذایی سالم و پر از فیبر داشته باشید
اگر خوردن غلات و حبوبات باعث نفخ کردن شکم شما می‌شود، لازم است که از طریق خوردن میوه‌ها و سبزیجات، فیبر بیشتری مصرف کنید. خوردن فیبر از بروز یبوست جلوگیری می‌کند و موجب کارایی بهتر سیستم گوارشی می‌شود. همچنین بسیار مهم است که در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید چرا که کم‌آبی بدن عامل خطر بسیار مهمی برای اغلب بیماری‌های گوارشی است. خوردن آب زیاد همچنین از بروز یبوست جلوگیری می‌کند. در ادامه در مورد برخی غذاهای گیاهی که در مورد اثرات ضدسرطانی آنها تحقیق شده است، توضیح داده می‌شود:
- سبزیجات چلیپایی: این سبزیجات احتمالا می‌توانند از بروز برخی انواع سرطان‌ها پیشگیری کنند. سبزیجات چلیپایی شامل گیاهانی مانند بروکلی، گل کلم، کلم و کلم بروکسل می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که خوردن این گیاهان در پیشگیری از سرطان دهان، حنجره، مری و معده موثر است. چندین مطالعه‌ی آزمایشگاهی نشان داده‌اند که سبزیجات چلیپایی سیستم پیچیده‌ی آنزیم‌های بدن را تنظیم می‌کنند و بدین طریق در پیشگیری از سرطان معده و روده مؤثر هستند. این تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که قسمت‌هایی از این سبزیجات می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کنند. البته ممکن است تأثیرات این سبزیجات بر روی افراد، به اندازه‌ی تاثیرات دیده شده در آزمایشگاه نباشد.
- لیکوپن: لیکوپن یک ماده شیمیایی طبیعی از نوع کاروتنووئید است که در گوجه‌فرنگی و سایر فرآورده‌های آن مانند سس گوجه وجود دارد. سایر منابع حاوی لیکوپن عبارتند از هندوانه، گریپفروت قرمز و زردآلو. تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده می‌تواند بدن را در برابر چندین سرطان محافظت کند این سرطان‌ها عبارتند از سرطان معده، سرطان روده بزرگ، سرطان دهان و مری.
ویتامین، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها
بدن شما برای انجام دادن عملکرد‌های حیاتی خود، رشد و نمو و ترمیم بافت‌ها به ویتامین و مواد معدنی نیاز دارد. برخی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی دیگر همچنین به حفاظت بدن در برابر اثرات مخرب اکسیدان‌ها کمک می‌کنند. به همین دلیل به این مواد آنتی‌اکسیدان گفته می‌شود.
مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شد را محدود کنید
برخی تحقیقات خوردن گوشت سوخته و همچنین خوردن مقادیر زیاد گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده گوشتی را به ابتلا به سرطان روده بزرگ ارتباط می‌دهند. سرطان معده نیز با مصرف گوشت‌های نمک‌سود شده و دودی در ارتباط است. این موضوع می‌تواند ناشی از استفاده از نگهدارنده‌های نیترات یا سایر مواد مورد استفاده در فرآوری گوشت باشد. بهترین کار این است که شما میزان مصرف گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده را کاهش دهید و از سایر منابع پروتئینی مانند ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، سویا و مغزی جات استفاده کنید.
ورزش
سعی کنید در بیشتر روزهای هفته، سی دقیقه ورزش کنید. در صورتی که تازه می‌خواهید ورزش کردن را شروع کنید، در ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. برای شروع، زمان کمتری ورزش کنید و ورزش سبک انجام دهید. سپس به تدریج زمان خود را افزایش دهید و آن را به سی دقیقه برسانید. به طور کلی، بی‌تحرکی موجب افزایش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها می‌شود.
