علائم و درمان سرطان مری (تومور مری)

سرطان مری نوعی سرطان است که در مری ایجاد می‌شود. مری یک لوله بلند و توخالی است که از گلو به معده می‌رود. مری به حرکت غذا از انتهای گلو تا معده کمک می‌کند تا در آنجا برای هضم آماده شود. سرطان مری ششمین عامل رایج مرگ و میر در اثر سرطان در دنیا است. سرطان مری از لایه درونی دیواره مری شروع شده و به سمت بیرون رشد می‌کند. اگر سرطان در دیواره مری گسترش پیدا کند، به غدد لنفاوی و همچنین به رگ‌های خونی قفسه سینه و اندام‌های نزدیک می‌رسد. غدد لنفاوی اندام‌هایی کوچک و بیضی شکل هستند که با عفونت مبارزه می‌کنند. سرطان مری می‌تواند گسترش یافته و ریه‌ها، کبد، معده و دیگر قسمت‌های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اگر سرطان مری زود تشخیص داده شود، قابل درمان است.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهند عبارتند از:

سن

افرادی که سن آن‌ها بین ۴۵ تا ۷۰ سال است در بیشترین خطر ابتلا به سرطان مری قرار دارند.

جنسیت

مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان مری هستند.

مصرف دخانیات

مصرف هرنوع دخانیات از جمله سیگار، سیگار برگ، پیپ، جویدن تنباکو و استشمام (با بینی به داخل کشیدن) خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد.

مری بارت (تغییر بافت قسمت انتهایی مری)

مری بارت زمانی ایجاد می‌شود که فرد به رفلاکس مزمن معده به مری یا التهاب و سوزش مری که ازوفاژیت (التهاب مری) نامیده می‌شود مبتلا باشد، حتی اگر هیچ علامتی از سوزش معده نداشته باشد. آسیب به پوشش داخلی مری باعث می‌شود سلول‌های پولکی شکل داخل مری به بافت غده‌ای تبدیل شوند. افراد مبتلا به مری بارت بیشتر در معرض آدنوکارسینوم مری (تومور بدخیم مری) هستند اما خطر ابتلا به سرطان مری در آن‌ها نسبتا پایین است.

رژیم غذایی/ تغذیه

اگر در رژیم غذایی میوه، سبزیجات، برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی کمتری باشد، خطر ابتلا به سرطان مری در فرد افزایش می‌یابد.

چاقی

اضافه وزن شدید و وجود چربی زیاد در بدن خطر ابتلا به آدنوکارسینوم (تومور بدخیم مری) را افزایش می‌دهد.

آشالازی (عدم انبساط عضلات مجارى بدن و باقى ماندن مجاری در حال انقباض دائم)

آشالازی زمانی اتفاق می‌افتد که در هنگام قورت دادن غذا، حلقه عضلانی پایین مری منبسط نشود. آشالازی خطر سرطانی شدن سلول‌های پولکی مری را افزایش می‌دهد.

علائم

علائم و نشانه های سرطان مری عبارتند از:

• دیسفاژیا (اختلال بلع): در حالت دیسفاژیا بیمار در ابتدا برای بلع جامدات دچار مشکل می شود و به تدریج برای مایعات نیز با مشکل روبرو می‌شود.
• کاهش وزن در اثر دیسفاژیا و آنورکسیا (بی اشتهایی عصبی) ناشی از تومور
• خونریزی (که منجر به کم خونی فقر آهن می‌شود.)
• درد اپی گاستریک (شکمی) و درد رترواسترنال (پشت جناق سینه)
• درد استخوان همراه با بیماری متاستاتیک
• خستگی (به دلیل درگیری عودکننده اعصاب حنجره)
• سرفه مداوم
• سرفه‌های سخت و التهاب همیشگی ریه (در اثر فیستول‌های نایژه‌ای که بخاطر هجوم مستقیم تومور در جدار مری و نایژه اصلی ایجاد شده‌اند.)

انواع سرطان مری

سرطان مری با توجه به نوع سلول‌های درگیر، دسته‌بندی می‌شود. شناخت نوع سرطان مری به انتخاب روش درمان کمک می‌کند. انواع مختلف سرطان مری عبارتند از:

آدنوکارسینوم (تومور بدخیم در بافت غدد)

آدنوکارسینوم از سلول‌های غدد لنفاوی در مری شروع می‌شود. آدنوکارسینوم معمولا در قسمت پایین مری به وجود می‌آید

سرطان سلول‌های پولکی شکل

سلول‌های پولکی شکل سلول‌هایی مسطح، و کوچک در جداره مری هستند. سرطان سلول‌های پولکی شکل اغلب در قسمت میانی و بالای مری ایجاد می‌شود. سرطان سلول‌های پولکی شکل، رایج‌ترین نوع سرطان مری در سطح جهان است.

دیگر انواع نادر سرطان مری

برخی از انواع نادر سرطان مری عبارتند از سرطان سلول‌های کوچک، سارکوما، لنفوما، ملانوما و کوریوکارسینوما.

مراحل سرطان مری

هنگامی که سرطان مری تشخیص داده شد، پزشک باید مرحله سرطان را نیز تشخیص دهد تا بتواند درمان مناسبی برای آن انتخاب کند. آزمایش‌هایی که برای تشخیص سرطان مری به کار می روند عبارتند از اندوسکوپی اولتراسوند، سی تی اسکن و توموگرافی با انتشار پوزیترون.
مراحل سرطان مری عبارتند از:
مرحله ابتدایی: سلول‌های سرطانی به وسیله میکروسکوپ در پوشش جداره مری دیده می‌شوند اما به بافت عمیق پوشش جداره مری آسیب نرسانده‌اند.
مرحله اول: سرطان در لایه‌های سطحی ایجاد شده و به اولین لایه‌ی پوشش داخلی جدار مری حمله کرده و ممکن است به گره‌های لنفاوی نزدیک نیز برسد.
مرحله دوم: سرطان به لایه‌های عضلانی مری رسیده و ممکن است به گره‌های لنفاوی نزدیک نیز برسد.
مرحله سوم: سرطان مری از طریق لایه‌ی عضلانی به عمیق‌ترین لایه جداره مری و بافت‌ها و گره‌های لنفاوی نزدیک رسیده است.
مرحله چهارم: سرطان مری در دیگر قسمت‌های بدن نیز گسترش یافته است.

تشخیص بیماری

آزمایش‌ها و روش‌هایی که برای تشخیص سرطان مری استفاده می‌شوند عبارتند از:

• استفاده از یک اسکوپ برای معاینه مری بیمار (اندوسکوپی): در حین اندوسکوپی، پزشک یک لوله انعطاف‌پذیر مجهز به لنز ویدئویی (ویدئو اندوسکوپ) را از راه گلو به مری بیمار می‌فرستد. سپس پزشک با استفاده از روش اندوسکوپ، مری بیمار را معاینه کرده و به دنبال علائم سرطان مری یا قسمت‌‌های آسیب دیده می‌گردد.
• برداشت بخشی از بافت محل برای آزمایش (نمونه برداری): پزشک یک اسکوپ مخصوص را از راه گلو به مری بیمار می‌فرستد تا نمونه‌ای از بافت مورد نظر را جدا کند (نمونه برداری). این نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا در آنجا آزمایش شده و وجود سلول‌های سرطانی تائید یا رد شود.

درمان سرطان مری

جراحی

ممکن است برای درمان سرطان مری فقط از جراحی یا از جراحی به همراه روش‌های دیگر استفاده شود. عمل‌هایی که برای درمان سرطان مری انجام می‌شوند عبارتند از:

• جراحی برداشتن تومورهای بسیار کوچک
• جراحی برداشتن قسمتی از مری
• جراحی برداشتن قسمتی از مری و قسمت بالایی معده

شیمی درمانی

شیمی درمانی نوعی دارودرمانی است که از مواد شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در افراد مبتلا به سرطان مری، داروهای شیمی درمانی معمولا قبل (نئوادجوانت) یا بعد (ادجوانت) از جراحی استفاده می‌شوند. شیمی درمانی می‌تواند با پرتودرمانی همراه ‌شود. در افرادی که سرطان مری پیشرفت کرده و به قسمت‌های دیگر به‌ جز مری نیز آسیب رسانده، فقط از شیمی درمانی برای کاهش علائم و نشانه‌های سرطان مری استفاده می‌شود.

پرتو درمانی

پرتودرمانی از اشعه X قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می کند. معمولا پرتوها از یک دستگاه در خارج از بدن بیمار ساطع شده و قسمت سرطانی را هدف قرار می‌دهند (پرتوهای خارجی). در موارد کمتر رایج، پرتوها در داخل بدن بیمار در نزدیک محل سرطان مری قرار داده می‌شوند (براکی تراپی). در افراد مبتلا به سرطان مری، معمولا پرتو درمانی با شیمی درمانی همراه می‌شود. معمولا پرتو درمانی قبل از جراحی انجام می‌شود اما در مواردی نیز بعد از جراحی انجام می‌شود. همچنین از پرتودرمانی برای کاهش عوارض سرطان پیشرفته مری نیز استفاده می‌شود، مانند مواقعی که تومور آنقدر رشد کرده که مسیر ورود غذا به معده را مسدود کرده است. درمان با تابش روزانه‌ی پرتوها بین 2 تا 6 هفته طول می‌کشد. عوارض جانبی پرتودرمانی برای درمان سرطان مری شامل واکنش‌های پوستی مانند آفتاب سوختگی، مشکل بلع یا بلع دردناک، آسیب به اندام‌های مجاور، مانند ریه‌ها و قلب، است.

داروهای دیگر

داروهای مکمل و دیگر روش‌های درمانی به بیمار کمک می‌کنند که بتواند عوارض جانبی سرطان مری و درمان سرطان مری را تحمل کند. برای مثال، افراد مبتلا به سرطان مری از درد ناشی از درمان یا پیشرفت تومور رنج می‌برند. پزشک با رفع علت درد یا به وسیله دارو می‌تواند درد بیمار را کنترل کند. با این حال ممکن است باز هم درد باقی بماند، و برای کمک به بیمار نیاز به درمان‌های مکمل باشند. روش‌های درمانی مکمل عبارتند از:

• طب سوزنی
• تصویر‌سازی هدایت شده
• ماساژ
• روش‌های آرام‌بخش