علت، علائم ودرمان تهوع و استفراغ در کودکان

استفراغ زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده کودک به سمت مری و خروج از دهان هل داده می‌شوند. اگرچه تهوع ممکن است در بزرگسالان و کودکان بزرگتر با استفراغ همراه باشد، کودکان کمتر از 3 سال معمولا نمی‌توانند به شما بگویند که حالت تهوع دارند. استفراغ در نوزادان نباید با بیرون کردن غذا اشتباه گرفته شود. استفراغ با فشار و به صورت مکرر است. بیرون دادن شیر ممکن است با فشار به نظر برسد اما معمولا بعد از شیردهی اتفاق می‌افتد، بدون تلاش است و باعث ناراحتی نمی‌شود. اغلب اوقات استفراغ مسئله‌ای جدی نیست. درمان خانگی معمولا باعث رفع ناراحتی کودک شما می‌شود. اگر کودک نمی‌تواند هیچگونه مایعات شفافی را نگه دارد یا اگر علائم شدیدتر می‌شود، به پزشک اطلاع دهید. او کودک شما را معاینه خواهد کرد و ممکن است برای تشخیص مشکل، انجام آزمایش خون و آزمایش ادرار یا اشعه ایکس را توصیه کند. گاهی اوقات مراقبت‌های بیمارستانی ممکن است ضروری باشد. اگر کودک شما بیمار به نظر می‌رسد، علائم با زمان بهبود نمی‌یابد، یا پزشک احتمال عفونت باکتریایی دهد، ممکن است کشت مدفوع را اجرا کند و درمان مناسب را انجام دهد.

دلایل

بعضی از کودکان، از جمله نوزادان، به دلایل شناخته نشده‌ای استفراغ می‌کنند. شایع‌ترین علت استفراغ در کودکان عبارتند از:

•  عفونت معده، روده، گوش، دستگاه ادراری، ریه یا آپاندیس
•  مشکلات گوارشی ناشی از رفلاکس معده، انسداد در دستگاه گوارش، یا تنگی پیلوری (باریک شدن دهانه بین معده و روده) در نوزادان
•  آلرژی‌های غذایی، شیردهی بیش از حد و یا موقعیت نامناسب هنگام شیر دادن در نوزادان
•  مواد شیمیایی یا اشیا سمی بلعیده شده توسط کودک
•  ضربه مغزی یا میگرن

علائم تهوع و استفراغ در کودکان

•  تب
•  درد شکمی
•  اسهال
•  سرگیجه

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم

•  کودک تشنج داشته باشد.
• استفراغ کودک حاوی خون یا صفرا (ماده سبز) باشد یا به نظر برسد که تفاله قهوه در آن وجود دارد.
•  کودک تحریک پذیر و دارای خشکی گردن و سردرد باشد.
•  کودک درد شکمی شدید داشته باشد.
•  کودک می‌گوید که وقتی ادرار می‌کند، درد دارد یا در زمان ادرار کردن گریه می‌کند.
•  کودک انرژی ندارد و بیدار شدن برای او دشوار است.
•  کودک دارای علائم کم آبی مانند خشکی دهان، گریه بدون اشک و یا ادرار کردن کمتر از حد معمول است.

اگر کودک بیش از سه بار در یک ساعت استفراغ می‌کند، بهتر است توسط پزشک بررسی شود، زیرا ممکن است نشانه‌ای از برخی عفونت‌های جدی در معده باشد. علاوه بر این، استفراغ پرتابی، یعنی زمانی که کودک پس از هر بار خوردن بالا می‌آورد، نیز جای توجه دارد. به یاد داشته باشید که تب بالا، اسهال و استفراغ ترکیب مرگباری هستند که می‌توانند سلامت کودک را به شدت به خطر بیاندازند. پس بهتر است که پس از مشاهده علائم فرزند خود، به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا اینکه منتظر بمانید تا به مسئله جدی‌تری تبدیل شود.

تشخیص

پزشک کودک را بررسی خواهد کرد. پزشک از زمان شروع استفراغ و دفعات و چگونگی استفراغ او سوال می‌کند. همچنین سوال خواهد کرد که آیا کودک دارای علائم دیگری است یا خیر. اگر کودک به تازگی دچار ضربه به سر شده باشد، به پزشک اطلاع دهید. کودک ممکن است به آزمایشات زیر نیاز داشته باشد:

•  آزمایش خون یا ادرار می‌تواند عفونت را نشان دهد.
•  برای پیدا کردن علت استفراغ کودکان، ممکن است انجام اشعه ایکس شکمی، سونوگرافی یا سی تی اسکن مورد نیاز شود. ممکن است کودک نیاز به مصرف مایع کنتراست برای کمک به نشان دادن بهتر مشکل گوارشی در تصاویر داشته باشد. اگر بیمار تا به حال واکنش حساسیتی به مایع کنتراست داشته است، به پزشک اطلاع دهید.

درمان اسفراغ کودکان

تهوع در کودکان بدون درمان ممکن است به خودی خود برطرف شود. علت استفراغ کودک ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. برای جلوگیری از تهوع و استفراغ، به کودکان بزرگتر ممکن است داروهای ضد اسفراغ کودکان داده شود. یک هدف مهم درمان اسفراغ کودکان این است که اطمینان حاصل کنید که کودک دچار کم آبی نمی‌شود. اگر کودک دچار کمبود آب شدید شود، ممکن است در بیمارستان بستری گردد. محلول آب رسان خوراکی (ORS) را طبق دستورالعمل گفته شده به کودک بدهید. محلول آب رسان خوراکی، حاوی آب، نمک و شکر است که برای جایگزینی مایعات از دست رفته بدن مورد نیاز است. از پزشک بپرسید چه نوع محلول آب رسان خوراکی استفاده کنید، چقدر به کودک بدهید، و از کجا آن را تهیه کنید.

درمان خانگی

در حالی که بهتر است علت بروز استفراغ در کودکان را با پزشک مطرح و درمان مناسب برای این وضعیت را دریافت کنید، در اینجا چند راهنمایی وجود دارد که والدین باید بعد از استفراغ کودک دنبال کنند:

به معده اجازه بهبودی بدهید

اکثر والدین فکر می‌کنند که باید پس از استفراغ، سریع به فرزند خود غذا بدهند. در حالی که لازم است تلاش به تغذیه او را متوقف کنید و از انجام این کار برای حدود 30 تا 60 دقیقه پس از استفراغ خودداری نمایید. این کار به معده زمان لازم برای بهبودی از تحریک کننده‌ها و آسیب وارده را می‌دهد.

با مقادیر کم مایعات شروع کنید

پس از زمان مشخص شده، به کودک اندکی مایعات شفاف مانند آب، آبمیوه (نه بسته بندی شده)، سوپ، ژلاتین، مواد آبرسانی خوراکی، سوپ رقیق و یا یخ‌های طعم‌دار برای رفع کم آبی بدهید. با این حال، سعی نکنید فرزند را مجبور به غذا خوردن کنید. فقط با دو قاشق از مایع شروع کنید. پنج دقیقه صبر کنید و روند را تکرار کنید. در صورتی که کودک دوباره بالا می‌آورد، حداقل 30 دقیقه قبل از تلاش دوباره برای تغذیه کودک صبر کنید. از پزشک بپرسید کودک هر روز باید چه مقدار مایع مصرف کند و بهترین مایعات چیست. کودکان زیر 1 سال باید به خوردن شیر مادر و شر خشک ادامه دهند.

از خوردن غذاهای جامد خودداری کنید

توصیه می‌شود قبل از اینکه کودک بهتر شود، از خوردن غذاهای جامد اجتناب گردد. حداقل چهار تا پنج ساعت قبل از تلاش برای تغذیه کامل کودک صبر کنید. در صورتی که فرزند شما احساس گرسنگی کند، سعی کنید به او غذای سبکی بدهید. با این حال، تا رفع این وضعیت از محصولات لبنی دوری کنید.

از محرک‌ها اجتناب نمایید

اگر والدین می‌دانند که کدام غذاها سبب استفراغ در کودکان می‌شوند، باید از آن‌ها اجتناب نمایند. همچنین گاها بعضی از بوها مانند پیاز، عطر و یا دود پخت و پز نیز می‌توانند نشانه‌ها را تشدید کند، بنابراین مراقب علائم ناراحت کننده باشید و مطمئن شوید که باعث تحریک دوباره این وضعیت نشوید.

پیشگیری

•  به یاد داشته باشید که قبل و بعد از غذا هم دست‌های خود و هم کودک را شستشو دهید.
•  اسباب بازی‌های او را تمیز نگه دارید و از هر گونه آلودگی پاک کنید. در صورت لزوم آنها را با محلول پودر سفید کننده تمیز کنید.
•  اطمینان حاصل کنید که غذای کودک به درستی نگهداری و به صورت بهداشتی آماده می‌شود.
•  غذای کودک را برای مدت طولانی بیرون نگه ندارید.