پولیپ های کیسه صفرا به عنوان توده‌های پلیپوئیدی در کیسه صفرا توصیف می‌شوند که معمولاً به صورت تصادفی در حین اولتراسوند یا پس از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا تشخیص داده می‌شود. این پولیپ ها رشد سلول‌های غیرطبیعی است که از داخل پوشش کیسه صفرا خارج می‌شوند. بیشتر پولیپ هایی که در کیسه صفرا یافت می‌شوند، خوش‌خیم هستند که اندازه کوچک آن‌ها کمتر از 1 سانتیمتر و غیر غوطه‌ور هستند. با این حال، پولیپ های بزرگ‌تر ممکن است به‌طور بالقوه بدخیم باشند، هرچند این مورد نادر است. تنها درمان مؤثر برای پولیپ های کیسه صفرا، کولسیستکتومی یا حذف کیسه صفرا است که شایع‌ترین درمان برای سنگ‌های صفراوی است، اما برخی از گزینه‌های غیر جراحی نیز وجود دارد.
عوامل خطر
علت پولیپ کیسه صفرا ناشناخته و نامشخص است. ایجاد پولیپ کیسه صفرا ممکن است به عواملی وابسته باشد، مانند:
- سن به‌عنوان عاملی برای ایجاد پولیپ های کیسه صفرا به‌ویژه در افراد بالای 50 سال شناخته می‌شود.
- زن بودن
- فیبر بالای رژیم غذایی که به‌احتمال زیاد باعث شایع‌ترین نوع پولیپ کیسه صفرا می‌شود که پولیپ کلسترول و کلسترولی است.
- افرادی که قبلاً دارای سنگ کلیه بوده‌اند به احتمال زیاد دارای پولیپ صفراوی است.
- هپاتیت مزمن B
علائم پولیپ کیسه صفرا
در بیشتر موارد، پولیپ کیسه صفرا علائم ایجاد نمی‌کنند اما گاهی اوقات می‌توانند باعث شوند:
- شکم‌درد
- تهوع و استفراغ
- پولیپ ها اغلب با سنگ کیسه صفرا همراه هستند.
انواع
پنج نوع ضایعه وجود دارند که پولیپ های کیسه صفرا را مشخص می‌کنند و برخی از آن‌ها پتانسیل بدخیم شدن دارند.
- پولیپ های کلسترول: در مقادیر متعدد و چند عنصر با اندازه‌های 2 تا 10 میلی‌متری توصیف می‌شوند. این موضوع برای اکثریت پولیپ های کیسه صفرا صادق است. پولیپ ها به علت تولید بیش از حد کلسترول و تریگلیسرید در پوشش اپیتلیال قرار دارند.
- آدنوميوماتوز: دومين نوع شايع پوليپ هاي کیسه صفرا است که در فوندوس کيسه صفرا قرار دارد. اندازه پولیپ از 10 تا 20 میلی‌متر است و به‌صورت ضخامت کانونی در دیواره کیسه صفرا در هنگام اولتراسوند مشاهده می‌شود. آدنوميوماتوز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد بنابراین توصیه به جراحی می‌شود.
- پولیپ التهابی: یک پولیپ انفرادی با ابعاد 5 تا 10 میلی‌متر است که از بافت ذرات ریز و بافت فیبرهای همراه با سلول‌های التهابی تشکیل‌شده است. این سومین نوع از پولیپ های کیسه صفرا است.
- آدنوم: یک پولیپ بالقوه بدخیم و معمولاً نادر است و به‌صورت انفرادی در اندازه‌های 5 تا 20 میلی‌متری است. آدنوم‌های بزرگ‌تر از 12 میلی‌متر شامل سلول‌های سرطانی و آدنوم‌های بزرگ‌تر از 18 میلی‌متر حاوی سرطان مجاری صفراوی هستند.
- نئوپلاسم های متفرقه: بافت معمولی نادر با اندازه پولیپ 5-20 میلی‌متر است. این پولیپ متشکل از تمام ضایعات نادر است و دارای ویژگی خوش‌خیمی است.
تشخیص پولیپ کیسه صفرا
برای تشخیص پولیپ کیسه صفرا، پزشک از بیمار در مورد سابقه‌ی پزشکی‌اش سؤال می‌کند و معاینه شكم نیز انجام می‌دهد که شامل بررسی درد در شکم است. سپس این تست‌ها و روش‌ها می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد:
پولیپ های کیسه صفرا بیشتر از 5 میلی‌متر را می‌توان با سونوگرافی شکم تشخیص داد. سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر درون بدن بیمار استفاده می‌کند و می‌تواند تعداد و اندازه پولیپ ها و تفاوت بین پولیپ کلسترول و آدنوم را تشخیص دهد اما تشخیص بین پولیپ خوش‌خیم و بدخیم قابل‌اعتماد نیست. اولتراسوند آندوسکوپی و اولتراسوند با وضوح‌بالا به همان اندازه در تشخیص بین پولیپ خوش‌خیم و بدخیم مؤثر است. سی‌تی‌اسکن، ام آر آی و کول سیستوگرافی داخل وریدی در تشخیص پولیپ های کیسه صفرا نسبت به اولتراسوند کمتر حساس هستند.
درمان
کنترل و درمان پولیپ کیسه صفرا ضروری نیست مگر اینکه درد و ناراحتی شدید در بیمار ایجاد شود. پولیپ با ابعاد کوچک حدود 1 سانتیمتر یا کمتر و غیر نئوپلاستیک اغلب بدون درمان باقی می‌ماند، اما توسط متخصصین برای نظارت بر تغییرات در ویژگی و اندازه پولیپ از نزدیک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با این حال در مواردی که بیمار تصمیم به انجام عمل جراحی می‌گیرد یا زمانی که جراحی لازم است باید بررسی و تشخیص دقیق قبل از جراحی برداشتن پولیپ برای جلوگیری از سرطان انجام شود. پولیپ های کوچک که برداشته نمی‌شوند باید در فواصل منظم به‌عنوان‌مثال هر 6 تا 12 ماه یک‌بار معاینه شوند. پولیپ بزرگ با اندازه بیش از 10 میلی‌متر که باعث درد و ناراحتی بیمار خواهد شد با جراحی برداشت پولیپ، درمان می‌شود. اساساً دو روش جراحی برای درمان پولیپ کیسه صفرا وجود دارد:
جراحی لاپاروسکوپی کیسه صفرا
این نوع جراحی برای بیمار مبتلا به پولیپ کمتر از یک سانتیمتر توصیه می‌شود و خطر ابتلا به سرطان را از بین می‌برد. درمان پولیپ کیسه صفرا با جراحی به دلیل ایمنی بیشتر در مقایسه با عمل جراحی باز و دوره بهبودی سریع‌تر ترجیح داده می‌شود به صورتی که پس از کمتر از یک هفته از بهبود بیمار می‌تواند به فعالیت‌های نرمال بازگردد.
کوله سیستکتومی
کوله سیستکتومی به بیمار با پولیپ بزرگ‌تر از 1 سانتیمتر یا بیشتر از 10 میلی‌متر و پولیپ مشکوک به سرطان توصیه می‌شود. این جراحی باز است که نیاز به 2 تا 4 اینچ برش در شکم دارد. نمونه برداشته‌شده معمولاً برای آزمایش بیوپسی بعد از عمل کوله سیستکتومی به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا بیشتر بررسی شود که آیا پولیپ سرطانی است یا خیر.
پیشگیری
هیچ رژیم خاصی وجود ندارد که از پولیپ های کیسه صفرا جلوگیری کند. از آنجایی که پولیپ های کیسه صفرا معمولاً با سنگ صفراوی ارتباط دارد، رژیم غذایی که می‌تواند باعث جلوگیری از سنگ‌های صفراوی شود، ممکن است خطر پولیپ های صفراوی را نیز کاهش دهد. با این وجود بهتر است از ایجاد پولیپ های کیسه صفرا جلوگیری شود تا اینکه بخواهید آن‌ها را درمان کنید. راه‌هایی برای جلوگیری از ایجاد پولیپ های کیسه صفرا وجود دارد:
- حفظ وزن مناسب بدن
- وعده‌های اصلی غذا را حذف نکنید.
- اگر فرد قصد کاهش وزن داشته باشد باید آن را به آرامی انجام دهد. در هنگام کاهش وزن برای جلوگیری از رژیم غذایی نامناسب و یا گرسنگی کشیدن فقط برای کاهش وزن، با پزشک مشورت کنید.
- چربی‌های با اشباع کم (گوشت قرمز، پنیر) و کلسترول کم (تخم‌مرغ، میگو، گوشت ارگانیک) مصرف کنید. غلات شیرین و برنج سفید، نان و ماکارونی و شیرینی‌ها با خطر بالای ابتلا به بیماری کیسه صفرا همراه هستند. مصرف برنج قهوه‌ای، نان گندم، ماهی و روغن زیتون و سرکه توصیه می‌شود.
- از مصرف نوشیدنی‌های گازدار برای جلوگیری از ایجاد پولیپ های سنگین کیسه صفرا اجتناب کنید.
