هر فرد در زندگی حداقل یک‌بار معده درد را تجربه کرده است. بیشتر علل معده درد جدی نیستند و می‌توانند به‌راحتی تشخیص داده و درمان شوند. بااین‌حال درد معده می‌تواند نشانه‌ای از بیماری جدی باشد بنابراین تشخیص علائم شدید و مزمن و مراجعه به‌موقع به پزشک اهمیت دارد. ازآنجاکه علل بسیاری برای درد معده وجود دارد، پزشک یک معاینه فیزیکی کامل را انجام خواهد داد، با شما در مورد نوع علائمی که تجربه می‌کنید صحبت می‌کند و از شما چند سؤال مرتبط در مورد دردی که احساس می‌کنید خواهد پرسید. بسیاری از علل درد معده به‌راحتی درمان می‌شوند اما مراجعه به پزشک برای تشخیص نیاز است.
اگر بیش از یک یا دو بار در هفته معده درد دارید ممکن است دچار مشکل جدی شده باشید. اگر داروهای بدون نسخه و آرام‌بخش نتیجه‌ای ندهند یا بعد از چند روز علائم کاهش چندانی نداشته باشند باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. برای اغلب علل درد ناشی از معده مراجعه به پزشک نیاز است. درمان به‌طور کامل به علت بستگی دارد به‌عنوان مثال رفلکس معده ممکن است با آنتی‌اسیدهای بدون نسخه کاهش یابد و نفخ معده نیز پس از عبور گاز از بین برود. بااین‌حال، برای مشکلات دیگر مراجعه به متخصص گوارش برای درمان ممکن است ضروری باشد. علاوه بر نیاز به تشخیص قطعی پزشک باید درمانی نیز برای کاهش علائم ارائه دهد.جهت دریافت نوبت مشاوره و یا رزرو وقت با شماره تلفن 02188931392 و 02122908154 تماس بگیرید.
علل معده درد
معده درد علامت شایع بسیاری از بیماری‌ها است. اگر بیمار می‌خواهد بداند که چه چیزی موجب درد معده می‌شود و چگونه درمان می‌شود، او نیاز به شناسایی علائم مرتبط دارد.
اضطراب
اگر بیمار اضطراب داشته باشد درد معده می‌تواند در هر زمان، حتی زمانی که اضطراب وجود نداشته باشد، رخ دهد. بااین‌حال، بسیاری از افراد درد معده را در هنگام حملات عصبی تجربه می‌کنند.
ارتباط دقیق بین حمله عصبی و درد معده دقیقاً روشن نیست اما این واقعیت مشخص است که در طی حملات عصبی بدن بیمار تحت‌فشار قابل‌توجهی قرار می‌گیرد و هورمون‌های او بیش‌ازحد فعال هستند. علاوه بر این افراد مبتلا به حملات عصبی مستعد ابتلا به هیپوفنتیلاسیون هستند که ممکن است منجر به التهاب معده و درنتیجه درد معده شود.
گاز
اکثر مردم با نفخ معده و نشانه‌های آن آشنا هستند. معده درد یکی از علائم نفخ است. بسیاری از مردم در معده و بالای شکم دچار درد شدید می‌شوند.
سندرم روده تحریک‌پذیر
اضطراب به‌عنوان یکی از علل احتمالی سندرم روده تحریک‌پذیر شناخته‌شده است. تجربه هر فرد مبتلابه روده تحریک‌پذیر با فرد دیگر بسیار متفاوت است اما بسیاری افراد معده درد یا دل‌درد را تجربه می‌کنند. علاوه بر درد معده، بیمار همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- نفخ معده
- اسهال
- یبوست
زخم معده
زخم معده اغلب سبب سوزش سر معده می‌شود. درد زمانی که بیمار مضطرب می‌شود یا با افزایش اسید معده شدیدتر می‌شود. این بدان معنی است که درد بین وعده‌های غذایی و در شب بسیار کم است.
دیورتیکولیت
این بیماری باعث می‌شود کیسه‌های کوچک و برجسته از بافت روی غشای سیستم گوارش بیمار ایجاد شود. دیورتیکولیت علاوه بر ایجاد درد معده می‌تواند باعث مشکلات زیر نیز بشود:
- حالت تهوع
- تب
- ناراحتی معده
- تغییر در عادات روده بیمار
ریفلاکس معده
ریفلاکس معده به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
- خوردن بیش‌ازحد
- نوشیدن بیش‌ازحد
- به‌سرعت دراز کشیدن بعد از وعده‌غذا
- خوردن غذاهایی که احتمال ایجاد رفلاکس معده را افزایش می‌دهد.
این شامل غذاهای حاوی تندی، گوجه‌فرنگی و شیرینی است. ریفلاکس معده مزمن یا ریفلاکس معده که بیش از یک‌بار در هفته اتفاق می‌افتد، می‌تواند مشکلات بیشتری را ایجاد کند. این مشکلات شامل التهاب و زخم معده، خونریزی و زخم مری است.
سنگ‌های صفراوی
سنگ‌های کیسه صفرا اگر کیسه صفرا را مسدود کنند باعث معده درد می‌شوند. احتمال این اتفاق زمانی بیشتر می‌شود که فرد وعده غذایی پرحجم یا پرچربی دارد بخصوص در هنگام شام دارد و ممکن است باعث حمله سنگ صفرا در شب یا در زمان خواب شود.
سنگ کلیه
هنگامی‌که سنگ کلیه شروع به حرکت می‌کند و به مثانه بیمار وارد می‌شود درد ناگهانی و شدید در کمر او ایجاد می‌شود. این درد به‌سرعت به قسمت معده و شکم می‌رسد. شدت و مکان درد ناشی از حرکت سنگ کلیه در طی حرکت سنگ در دستگاه ادراری تغییر می‌کند.
گاستروانتریت ویروسی
در صورتی که بیمار از شخص دیگر ویروس مضر گاستروانتریت ویروسی را گرفته باشد ممکن است در کنار سایر علائم، معده درد ، استفراغ، اسهال، تهوع و تب دیده شود.
مسمومیت غذایی
بسیاری از افراد مبتلابه مسمومیت غذایی استفراغ، تهوع، اسهال، یا دل‌درد را تجربه می‌کنند. اکثر افراد این علائم و نشانه‌ها را در طی چند ساعت پس از خوردن غذا آلوده تجربه می‌کنند.
حمله قلبی
ممکن است بعید به نظر برسد و بسیار هم نادر است اما علائم برخی حملات قلبی ممکن است شامل درد معده باشد. به‌ویژه افراد مبتلابه ایسکمی قلب ممکن است معده درد را تجربه کنند. علاوه بر علائم قلبی کلاسیک مانند گردن درد، فک درد، ضربان قلب سریع و تنگی نفس برخی از علائم گوارشی مانند درد معده نیز از علائم حمله قلبی هستند.
علائم
علائم و نشانه‌های معده درد بدون زخم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سوزش یا ناراحتی در سر دل یا سینه که گاهی با مصرف غذا یا آنتی‌اسیدها رفع می‌شود
- نفخ
- آروغ زدن
- احساس سیری کامل هنگام خوردن
- حالت تهوع
درمان
داروهایی که ممکن است در کنترل علائم و نشانه‌های معده درد کمک کنند عبارت‌اند از:
داروهای بدون نسخه ضد نفخ
داروهای حاوی ترکیبات سمیتیکون با کاهش نفخ باعث تسکین معده درد می‌شوند. نمونه‌هایی از داروهای ضد نفخ شامل میلانتا و گس-اکس می‌باشند.
داروهای کاهش‌دهنده ترشح اسید
داروهای گیرنده آدرنرژیک بدون نسخه در دسترس هستند و شامل سایمتیدین، تاگامت، فاموتیدین و رانیتیدین هستند. نسخه‌های قوی‌تری از این داروها در قالب داروهای با نسخه قابل‌دسترسی هستند.
داروهایی که پمپ اسید را متوقف می‌کنند
مهارکننده‌های پمپ پروتون، پمپ اسید را در سلول‌های تسریع‌کننده اسید معده متوقف می‌کنند. مهارکننده‌های پمپ پروتون با کاهش فعالیت این پمپ‌های کوچک، اسید را کاهش می‌دهند.
مهارکننده‌های پمپ پروتون بدون نسخه شامل لانزوپرازول و امپرازول می‌باشند. مهارکننده‌های قوی‌تر پروتئین پمپ نیز به‌صورت تجویزی در دسترس هستند.
داروهای تقویت اسفنکتر مری
عوامل پروکینتیک باعث می‌شود معده بیمار با سرعت بیشتری خالی شود و ممکن است باعث انقباض دریچه بین معده و مری شود و احتمال ناراحتی قسمت بالای شکم را کاهش می‌دهد.
پزشکان ممکن است داروهای متاکلوپرامید تجویز کنند اما این دارو برای همه مؤثر نیست و ممکن است عوارض جانبی زیادی داشته باشد.
داروهای ضدافسردگی با دز پایین
داروهای ضدافسردگی و داروهای شناخته‌شده به‌عنوان مهارکننده‌های باز جذب سروتونین (SSRIs) در دوزهای پایین ممکن است باعث مهار فعالیت نورون هایی شوند که در کنترل درد روده مؤثر هستند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر آزمایشات نشان دهد که باکتری عامل ایجاد زخم به نام هلیکوباکتر پیلوری در معده بیمار وجود دارد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
درمان‌های خانگی معده درد
در ادامه راهنمایی‌هایی برای رفع درد معده پس از غذا خوردن به بیماران می‌شود:
- مقدار زیادی آب بنوشید و از وعده‌های غذایی زیاد اجتناب کنید. وقتی گرسنه هستید با وعده‌های کوچک‌تر و کم‌حجم‌تر شروع کنید.
- سعی کنید آنتی‌اسید بدون نسخه در دسترس داشته باشید.
- یک کمپرس داغ بر روی منطقه معده قرار دهید.
- به‌آرامی معده را ماساژ دهید.
- منظم ماست بخورید.
- در صورتی که بیمار دچار استفراغ شده باشد از مصرف غذاهای جامد اجتناب کنید.
- اجتناب از غذاهای چرب و فرآوری شده و آماده
- چای گیاهی بنوشید
- تا زمانی که بیمار دلایل ناراحتی گوارشی خود را تعیین نکرده، آسپیرین، دارو یا ضدالتهاب‌ها را مصرف نکنید.
- سیگار نکشید
روش‌های کاهش استرس ممکن است به کاهش علائم و نشانه‌های معده درد کمک کند. برای کاهش استرس وقتتان را برای کارهایی که از آن لذت می‌برید مانند سرگرمی‌ها و ورزش‌ها صرف کنید. ورزش‌های آرامش‌بخش یا یوگا نیز ممکن است مؤثر باشد.
